อภิธานัปปทีปิกา_๑.๕ สัคคกัณฑ์_จิตตาทิวรรค

๑.๕. จิตฺตาทิวคฺค

๑๕๒.

จิตฺตํ เจโต มโน นิตฺถี, วิญฺญาณํ หทยํ ตถา;

มานสํ ธี ตุ ปญฺญา จ, พุทฺธิ เมธา มติ มุติฯ

๑๕๓.

ภูรี มนฺตา จ ปญฺญาณํ, ญาณํ วิชฺชา จ โยนิ จ;

ปฏิภานมโมโห ถ, ปญฺญาเภทา วิปสฺสนาฯ

๑๕๔.

สมฺมาทิฏฺฐิ ปภุติกา, วีมํสา ตุ วิจารณาฯ

สมฺปชญฺญํ ตุ เนปกฺกํ, เวทยิตํ ตุ เวทนาฯ

๑๕๕.

ตกฺโก วิตกฺโก สงฺกปฺโปปฺ-, ปโน’ หา’ ยุ ตุ ชีวิตํ;

เอกคฺคตา ตุ สมโถ, อวิกฺเขโป สมาธิ จฯ

๑๕๖.

อุสฺสาหา’ ตปฺป ปคฺคาหา, วายาโม จ ปรกฺกโม;

ปธานํ วีริยํ เจหา, อุยฺยาโม จ ธิติตฺถิยํฯ

๑๕๗.

จตฺตาริ วีริยงฺคานิ, ตจสฺส จ นหารุโนฯ

อวสิสฺสนมฏฺฐิสฺส, มํสโลหิตสุสฺสนํฯ

๑๕๘.

อุสฺโสฬฺหี ตฺวธิมตฺเตหา, สติ ตฺวนุสฺสติตฺถิยํฯ

ลชฺชา หิรี สมานา ถ, โอตฺตปฺปํ ปาปภีรุตาฯ

๑๕๙.

มชฺฌตฺตตา ตุ’เปกฺขา จ, อทุกฺขมสุขา สิยา;

จิตฺตาโภโค มนกฺกาโร, อธิโมกฺโข ตุ นิจฺฉโยฯ

๑๖๐.

ทยา’ นุกมฺปา การุญฺญํ, กรุณา จ อนุทฺทยา;

ถิยํ เวรมณี เจว, วิรตฺยา’ รติ จาปฺยถฯ

๑๖๑.

ติติกฺขา ขนฺติ ขมนํ, ขมา เมตฺตา ตุ เมตฺยถ;

ทสฺสนํ ทิฏฺฐิ ลทฺธิตฺถี, สิทฺธนฺโต สมโย ภเวฯ

๑๖๒.

ตณฺหา จ ตสิณา เอชา, ชาลินี จ วิสตฺติกา;

ฉนฺโท ชฏา นิกนฺตฺยา’สา, สิพฺพินี ภวเนตฺติ จฯ

๑๖๓.

อภิชฺฌา วนโถ วานํ, โลโภ ราโค จ อาลโย;

ปิหา มโนรโถ อิจฺฉา, ภิลาโส กาม โทหฬา;

อากงฺขา รุจิ วุตฺตา สา, ตฺวธิกา ลาลสา ทฺวิสุฯ

๑๖๔.

เวรํ วิโรโธ วิทฺเทโส, โทโส จ ปฏิฆญฺจ วา;

โกธา’ ฆาตา โกป โรสา, พฺยาปาโท’ นภิรทฺธิ จฯ

๑๖๕.

พทฺธเวร มุปนาโห, สิยา โสโก ตุ โสจนํ;

โรทิตํ กนฺทิตํ รุณฺณํ, ปริเทโว ปริทฺทโวฯ

๑๖๖.

ภีติตฺถิ ภยมุตฺตาโส, เภรวํ ตุ มหพฺภยํฯ

๑๖๗.

เภรวํ ภีสนํ ภีมํ, ทารุณญฺจ ภยานกํ;

โฆรํ ปฏิภยํ เภสฺมํ, ภยงฺกร มิเม ตีสุฯ

๑๖๘.

อิสฺสา อุสูยา มจฺเฉรํ, ตุ มจฺฉริยมจฺฉรํ;

โมโห’วิชฺชา ตถา’ญาณํ, มาโน วิธา จ อุนฺนติฯ

๑๖๙.

อุทฺธจฺจ มุทฺธฏํ จาถ, ตาโป กุกฺกุจฺจเมว จ;

ปจฺฉาตาโป นุตาโป จ, วิปฺปฏิสาโร ปกาสิโตฯ

๑๗๐.

มโนวิเลข สนฺเทหา, สงฺสโย จ กถํกถา;

เทฺวฬฺหกํ วิจิกิจฺฉา จ, กงฺขา สงฺกา วิมตฺยปิฯ

๑๗๑.

คพฺโพ ภิมาโน’หํกาโร, จินฺตาตุ ฌาน มุจฺจเต;

นิจฺฉโย นิณฺณโย วุตฺโต, ปฏิญฺญา ตุ ปฏิสฺสโวฯ

๑๗๒.

อวมานํ ติรกฺกาโร, ปริภโว ปฺย นาทโร;

ปราภโว ปฺย วญฺญา ถ, อุมฺมาโท จิตฺตวิพฺภโมฯ

๑๗๓.

เปมํ สิเนโห เสฺนโห ถ, จิตฺตปีฬา วิสญฺญิตา;

ปมาโท สติโวสฺสคฺโค, โกตูหลํ กุตูหลํฯ

๑๗๔.

วิลาโส ลลิตํ ลีลา, หาโว เหฬา จ วิพฺภโม;

อิจฺจาทิกา สิยุํ นาริ, สิงฺคารภาวชา กิริยาฯ

๑๗๕.

หสนํ หสิตํ หาโส, มนฺโท โส มิหิตํ สิตํ;

อฏฺฏหาโส มหาหาโส, โรมญฺโจ โลมหํสนํฯ

๑๗๖.

ปริหาโส ทโว ขิฑฺฑา, เกฬิ กีฬา จ กีฬิตํ;

นิทฺทา ตุ สุปินํ โสปฺปํ, มิทฺธญฺจ ปจลายิกาฯ

๑๗๗.

ถิยํ นิกติ กูฏญฺจ, ทมฺโภ สาฐฺยญฺจ เกตวํ;

สภาโว ตุ นิสฺสคฺโค จ, สรูปํ ปกติตฺถิยํฯ

๑๗๘.

สีลญฺจ ลกฺขณํ ภาโว, อุสฺสโว ตุ ฉโณ มโห ฯ

๑๗๙.

ธาเรนฺโต ชนฺตุ สเสฺนห-, มภิธานปฺปทีปิกํ;

ขุทฺทกาทฺยตฺถชาตานิ, สมฺปสฺสติ ยถาสุขํฯ

สคฺคกณฺโฑ นิฏฺฐิโตฯ