โลกนีติปาฬิแปล_๑.๓๖ หมวดบัณฑิต_สวยแต่รูป จูบไม่หอม

#สวยแต่รูป-จูบไม่หอม#

๓๖.

รูปโยพฺพนสมฺปนฺนา, วิสาลกุลสมฺภวา;

วิชฺชาหีนา น โสภนฺติ, นิคนฺธา อิว กึสุกา ฯ

„ผู้ถึงพร้อมด้วยรูปและวัย,

เกิดในตระกูลใหญ่ไพศาล;

แต่ขาดความรู้ ย่อมไม่งาม,

เสมือนดอกทองกวาวที่ไร้กลิ่น.

(#โลกนีติ หมวดบัณฑิต คาถาที่ ๓๖, #ธัมมนีติ ๒๐, #กวิทัปปณนีติ ๒๘, #จาณักยนีติ ๗)

……………….

ศัพท์น่ารู้ :

#รูปโยพฺพนฺนสมฺปนฺนา (ผู้ถึงพร้อมแล้วด้วยรูปและความหนุ่มสาว) 
รูป (รูปร่าง, หน้าตา) +โยพฺพน (ความเป็นหนุ่ม) +สมฺปนฺน (ถึงพร้อมแล้ว) > รูปโยพฺพนสมฺปนฺน+โย 
แปลง โย เป็น อา ด้วยสูตรว่า สพฺพโยนีนมาเย. (รู ๖๙)

#วิสาลกุลสมฺภวา (ผู้สมภพในตระกูลไพศาล, ผู้เกิดในตระกูลใหญ่, -สกุลดัง) 
วิสาล (กว้าง, ใหญ่, ไพศาล) +กุล (ตระกูล, สกุล) +สมฺภว (การเกิด, สมภพ) > วิสาลกุลสมฺภว+โย

#วิชฺชาหีนา (ผู้ทรามด้วยวิชา, ขาดความรู้) วิชฺชา+หีน > วิชฺชาหีน+โย, หีน (เลว, ต่ำช้า, ทราม) ค. ๑) 
วิเคราะห์ว่า...วิชฺชา หีนา อสฺสาติ วิชฺชาหีโน (ความรู้ของเราเลว เหตุนั้น เขาชื่อว่า ผู้มีวิชาเลว) 
เป็นฉัฏฐีพหุพพีหิสมาส, หรือ ๒. วิ.  วิชฺชาย หีโน วิชฺชาหีโน (ผู้ทรามแล้ว ด้วยความรู้ ชื่อว่า วิชฺชาหีน, 
ผู้ทรามด้วยวิชา) เป็นตติยาตัปปุริสสมาส.

#น (ไม่, หามิได้) เป็นนิบาตบอกปฏิเสธ

#โสภนฺติ (ย่อมงาม, สวยงาม) √สุภ+อ+อนฺเต ภูวาทิ. กัตตุ. 
มาจาก สุภ-ทิตฺติยํ (สุภธาตุเป็นไปในอรรถว่ารุ่งเรือง งดงาม) + อ ปัจจัย เป็นหมวดภูวาทิคณะ 
+ อนฺติ วิภัตติหมวดวัตตมานาวิภัตติ ให้วุทธิ (พฤทธิ์) อุ เป็น โอ ด้วยสูตรว่า อญฺเญสุ จ. (รู. ๔๓๔) 
แยก ลบ รวม สำเร็จรูป = โสภนฺติ แปลว่า ย่อมงดงาม ยอ่มรุ่งเรือง, 
ตัวอย่างเช่น ชนา อิมายํ สภายํ โสภนฺติ แปลว่า ชนา ชน ท.  โสภนฺติ ย่อมงาม สภายํ ในที่ประชุม อิมายํ นี้)

นามกิตก์ = โสภา, โสภนํ, , กิริยากิตก์ = โสภิโต

#นิคฺคนฺธา (ไม่มีกลิ่น, ไร้กลิ่น) นิคฺคนฺธ+โย, ศัพท์ที่เกี่ยวกับกลิ่น เช่น สุคนฺธ (กลิ่นหอม), ทุคฺคนฺธ (กลิ่นเหม็น)

#อิว (ดุจ, ราวกะ, เหมือน)  นิบาตบอกอุปมา.

#กึสุกา (ต้นทองกวาว) กึสุก+โย, ต้นทองกวาวเป็นต้นไม้ที่มีดอกสวยงาม แต่ไม่มีกลิ่น 
จึงถูกนำมาเปรียบเทียบกับคนที่ไม่มีวิชาความรู้ในคาถานี้.

……………….