โลกนีติปาฬิแปล_๖.๑๓๒ หมวดราชา / สามัคคีคือพลัง

#สามัคคีคือพลัง#
๑๓๒.
พหูนมปฺปสารานํ, สามคฺคิยา ชยํ ชเย;
ติเณหิ วตฺตเต โยตฺตํ, เตน นาโคปิ พชฺฌเตฯ

„คนหมู่มากถึงมีกำลังน้อย
พึงชนะ(ศัตรู)ได้ ด้วยความสามัคคี
เชือกที่ฟั่นด้วยเส้นหญ้าทั้งหลาย
นายพรานย่อมเอาไปคล้องช้างได้.“

(#โลกนีติ หมวดราชา คาถาที่ ๑๓๒, #ธัมมนีติ ๒๒๐, #มหารหนีติ ๒๒๖)

……………….

ศัพท์น่ารู้ :

#พหูนํ (มาก, หลาย, เยอะ) พหุ+นํ
#อปฺปสารานํ (เหล่าชนผู้มีกำลังน้อย) อปฺป+สาร > อปฺปสาร+นํ
สามคฺคิยา (ด้วยความพร้อมเพียง, ความสามัคคี) สามคฺคี+นา อิต.
ชยํ ชเย (พึงชนะ, ได้รับชัยชนะ) ชิ+อ+เอยฺย ภูวาทิ. กัตตุ. วุทธิ อิ เป็น เอ, แปลง เอ เป็น อย, แปลง เอยฺย เป็น เอ ได้บ้าง. ส่วน ชยํ อาจเป็น ชย+อํ = ชยํ (ซึ่งชัย). หรือ ชยนฺต+สิ = ชยํ (ชนอยู่).  ในธัมมนีติ เป็น #สามคฺคิยาติทุชฺชโย ตัดบทเป็น สามคฺคิยา+อติทุชฺชโย (เพราะความสามัคคี + ถูกเอาชนะได้โดยยากยิ่ง, ให้พ่ายแพ้ยากยิ่งนัก)
#ติเณน (หญ้า) ติณ+นา
#วตฺตเต (ย่อมเป็นไป) วตฺต+อ+เอ, ในธัมมนีติ เป็น วฎฺฎเต  (หมุน, เวียน, ฟั่น) วฏฺฏ+อ+เต ภูวาทิ.​ กัตตุ.
#โยตฺตํ (เชือก) โยตฺต+สิ นป. ในธัมมนีติ เป็น รชฺชุ (เชือก) รชฺชุ+สิ อิต.
#เตน (ด้วยเชือกนั้น) ต+นา สัพพนาม
#นาโคปิ (แม้แต่ช้าง) นาโค+อปิ
#พชฺฌเต (ถูกมัดอยู่) เหมือนในโลกนีติ พชฺฌเต มาจาก พธ+ย+เต ทิวาทิ. กัตตุ. หรือ กัมม. ก็ได้
ในธัมมนีติ เป็น พนฺธเต (ย่อมผูก) พนฺธ+อ+เต ภูวาทิ. กัตตุ. ถ้ากัมมวาจก ก็ต้องเป็น พนฺธียเต.

……………….