กวิทัปปณนีติแปล_๓๕. ใครเล่าตายแล้วจะไม่เกิด

#ใครเล่าตายแล้วจะไม่เกิด#
๓๕.
สชาโต เยน ชาเตน, ยาติ วํโส สมุนฺนตึ;
ปริวตฺตินิสํสาเร, มโต โก วา น ชายเตฯ

„ ความเป็นญาติกันด้วยการเกิดอันใด
 ด้วยการเกิดนั้นวงศ์ย่อมถึงการเฟื่องฟูขึ้น,
ใครเล่า? ตายแล้วจะไม่เกิด
ในสังสารวัฏฏ์ที่เวียนไปไม่มีที่สุดนี้.“

(#กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต คาถาที่ ๓๕)

กวิทัปปณนีติแปล_๓๔. พึงเอาความอ่อนสยบความแข็ง

#พึงเอาความอ่อนสยบความแข็ง#
๓๔.
มุทุนาว ริปุํ เชติ, มุทุนา เชติ ทารุณํ;
โน น สิทฺธํ มุทุ กิญฺจิ, ตโต จ มุทุนา ชเย ฯ

“ด้วยความอ่อนโยนย่อมชนะข้าศึก,
ด้วยความอ่อนโยนย่อมชนะะความทารุณ,
ด้วยความอ่อนโยนไม่สิ่งใดที่ไม่สำเร็จ,
ฉะนั้น พึงเอาชนะด้วยความอ่อนโยนเถิด.“

(#กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต คาถาที่ ๓๔ #มหารหนีติ ๘, #ธัมมนีติ ๖๗)

กวิทัปปณนีติแปล_๓๓. ลูกชั่วก็เหมือนตาอักเสบ

#ลูกที่ชั่วดุจดวงตาที่พิการ#
๓๓.
โกตฺโถ ปุตฺเตน ชาเตน, โย น วิทู น ธมฺมิโก;
กาเณน จกฺขุนา กึ วา, จกฺขุ ปีเฬว เกวลํ ฯ

“จะมีประโยชน์อะไรด้วยบุตรที่เกิดแล้ว,
ผู้ซึ่งไร้ปัญญาและไม่ประพฤติธรรมะ;
จะมีประโยชน์อะไรด้วยดวงตามืดบอด,
เพราะรังแต่จะทำให้ตาปวดทรมานเท่านั้น.“

(#กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต คาถาที่ ๓๓)

กวิทัปปณนีติแปล_๓๒. วาจาที่ดีดุจน้ำที่เย็น

#วาจาที่ดีดุจน้ำที่เย็น#
๓๒.
มหาเตโชปิ เตโชยํ, มตฺติกํ น มุทุํ กเร;
อาโป อาเปสิ มุทุกํ, สาธุวาจาว กกฺขฬํฯ

“ไฟแม้จะมีความร้อนมากมาย,
ก็ไม่อาจทำดินเหนียวให้อ่อนนุ่มได้;
แต่น้ำทำดินเหนียวให้อ่อนนุ่มได้,
ดุจคำพูดดีทำคนกระด้างให้อ่อนโยนได้ ฉะนั้น.“

(#กวิทัปปณนีติ หมวดบัณฑิต คาถาที่ ๓๒, #มหารหนีติ ๗, #ธมฺมนีติ ๖๖)

กวิทัปปณนีติแปล_๓๑. รู้เขาเราได้เปรียบ

#รู้เขาเราได้เปรียบ#
๓๑.
ธีโร จ วิวิธานญฺญู, ปเรสํ วิวรานุคู;
สพฺพามิตฺเต วสีกตฺวา, โกสิโยว สุขี สิยาฯ

„ผู้ฉลาด รู้วิธีการบริหารหลากหลาย,
เป็นผู้เข้าถึงช่องทาง(จุดอ่อน)ของผู้อื่น;
อาจทำศัตรูทั้งปวงให้อยู่ในอำนาจได้,
พึงมีความสุขดุจท้าวโกสีย์จอมเทพฉะนั้น.“

(#กวิทัปปณนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๓๑)

กวิทัปปณนีติแปล_๓๐. ผู้พิการความวิชาความรู้

#ผู้พิการวิชาความรู้#
๓๐.
อเวยฺยากรโณ ตฺวนฺโธ, พธิโร โกสวชฺชิโต;
สาหิจฺจรหิโต ปงฺคุ, มูโค ตกฺกวิวชฺชิโตฯ

“ผู้ไม่ศีกษาไวยากรณ์เหมือนคนตาบอด,
ผู้ไม่ศึกษาคัมภีร์อภิธานเหมือนคนหูหนวก;
ผู้ไม่ศึกษาคัมภีร์อลังการเหมือนคนง่อย,
ผู้ไม่ศึกษาคัมภีร์ฉันท์เหมือนคนใบ้.“

(กวิทัปปณนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๓๐, โอวาท ๘๐ บท ๕๗ วัดท่ามะโอ)

กวิทัปปณนีติแปล_๒๙. ปัญญาบริสุทธิ์ดุจกระจกใส

#ปัญญาบริสุทธิ์ดุจกระจกใส#
๒๙.
วุตฺยํ วิสทญาณสฺส, ญาโต อตฺโถ ตรสฺส น;
สูรปฺปภาย อาทาโส, ฉายํ ทิสฺเสน มา กเรฯ

„เมื่อญาณที่บริสุทธิ์เป็นไปอยู่
บุคคลย่อมรู้เนื้อความได้ไม่ยาก
เหมือนกระจกมีแสงสว่างเพียงพอ
บุคคลจึงไม่จำเป็นต้องเพ่งดูเงา.“

(#กวิทัปปณนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๒๙, #มหารหนีติ ๖)

กวิทัปปณนีติแปล_๒๘. สวยแต่รูป จูบไม่ลง

#สวยแต่รูป-จบไม่ลง#
๒๘.
รูปโยพฺพนฺนสมฺปนฺนา , วิสาลกุลสมฺภวา;
วิชฺชาหีนา น โสภนฺเต, นิคฺคนฺธา อิว กึสุกาฯ

„ชายหญิงผู้ถึงพร้อมด้วยรูปและวัย,
ถึงจะเกิดในตระกูลชนชั้นสูง;
หากขาดวิชาความรู้ ก็ย่อมไม่สง่างาม,
ดุจดอกทองกวาวที่ไร้กลิ่นหอม ฉะนั้น.“

(#กวิทัปปณนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๒๘ #ธัมมนีติ ๒๐, #โลกนีติ ๓๖, #จาณักยนีติ ๗)

กวิทัปปณนีติแปล_๒๗. ปรารถนาคนตามสถานการณ์

#ปรารถนาคนตามสถานการณ์#
๒๗.
อุกฺกฏฺเฐ สูรมิจฺฉนฺติ, มนฺตีสุ อกุตูหลํ;
ปิยญฺจ อนฺนปานมฺหิ, อตฺเถ ชาเต จ ปณฺฑิตํ ฯ

“ในยามฉุกเฉิน ปรารถนาคนกล้า,
ในยามปรึกษา ปรารถนาคนหนักแน่น;
ในยามเลี้ยงฉลอง ปรารถนาคนที่รัก,
ในยามคดีความเกิดขึ้น ปรารถนาบัณฑิต.“

(#กวิทัปปณนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๒๗, #โลกนีติ ๕๔, #สูรัสสตีนีติ ๓๕, #ธัมมนีติ ๓๖๖)

กวิทัปปณนีติแปล_๒๖. คนรู้จริงแม้เทวดาก็ยังชม

#คนรู้จริงแม้เทวตาก็ยังชม#
๒๖.
กึ กุเลน วิสาเลน, คุณหีโน ตุ โย นโร;
อกุลิโนปิ สตฺถญฺโญ, เทวตาหิปิ ปุชฺชเต ฯ

“ประโยชน์อะไรด้วยตระกูลใหญ่,
เพราะว่า คนที่ขาดคุณสมบัติ;
แต่เป็นผู้รู้แจ้งในศาสตร์ แม้ไม่มีวงศ์สกุล,
เหล่าเทวดาและมนุษย์ย่อมบูชาสรรเสริญ.“

(#กวิทัปปณนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๒๖, #จาณักยนีติ ๖)

กวิทัปปณนีติแปล_๒๕. มีอะไรบ้างในโลก...

#มีอะไรบ้างในโลก...
…ที่ไม่สำเร็จแก่ชนผู้ขยันหมั่นเพียร#
๒๕.
โลเก อุสฺสาหวนฺตานํ, ชนานํ กิมสาธิยํ;
สาคเรปิ มหาเสตุํ, กปิยูเถหิ พนฺธติฯ

“มีอะไรบ้าง? ในโลก ที่จะไม่สำเร็จ
แก่เหล่าชนผู้มีความขยันหมั่นเพียร
แม้ในทะเลกว้าง เขายังเอาฝูงลิง
สร้างสะพานใหญ่(เป็นทางสัญจรได้).“

(#กวิทัปปณนีติ, หมวดบัณฑิต, คาถาที่ ๒๕)