มหากัจจายนไวยากรณ์_๒. นามกัปป์

๒. นามกปฺป

ปฐมกณฺฑ

๕๒, ๖๐. ชินวจนยุตฺตํ หิ.

“ชินวจนยุตฺตํ หิ” อิจฺเจตํ อธิการตฺถํ เวทิตพฺพํ.

๕๓, ๖๑. ลิงฺคญฺจ นิปฺปชฺชเต.

ยถา ยถา ชินวจนยุตฺตํ หิ ลิงฺคํ, ตถา ตถา อิธ ลิงฺคญฺจ นิปฺปชฺชเต.

ตํ ยถา? เอโส โน สตฺถา, พฺรหฺมา อตฺตา, สขา, ราชา.

๕๔, ๖๒. ตโต จ วิภตฺติโย.

ตโต ชินวจนยุตฺเตหิ ลิงฺเคหิ วิภตฺติโย ปรา โหนฺติ.

๕๕, ๖๓. สิ โย, อํ โย, นา หิ, ส นํ, สฺมา หิ, ส นํ, สฺมึ สุ.

กา จ ปน ตาโย วิภตฺติโย? สิ, โย อิติ ปฐมา, อํ, โยอิติ ทุติยา, นา หิ อิติ ตติยา, ส, นํอิติ จตุตฺถี, สฺมา, หิ อิติ ปญฺจมี, ส, นํ อิติ ฉฏฺฐี, สฺมึ, สุอิติ สตฺตมี.

วิภตฺติอิจฺจเนน กฺวตฺโถ? อมฺหสฺส มมํ สวิภตฺติสฺส เส.

๕๖, ๖๔. ตทนุปโรเธน.

ยถา ยถา เตสํ ชินวจนานํ อนุปโรโธ. ตถา ตถา อิธ ลิงฺคญฺจ นิปฺปชฺชเต.

๕๗, ๗๑. อาลปเน สิ ค สญฺโญ.

อาลปนตฺเถ สิ คสญฺโญ โหติ.

โภติ อยฺเย, โภติ กญฺเญ, โภติ ขราทิเย.

อาลปเนติ กิมตฺถํ? สา อยฺยา.

สีติ กิมตฺถํ? โภติโย อยฺยาโย.

คอิจฺจเนน กฺวตฺโถ? ฆเต จ.

๕๘, ๒๙. อิวณฺณุวณฺณา ฌลา.

อิวณฺณุวณฺณาอิจฺเจเต ฌลสญฺญา โหนฺติ ยถาสงฺขฺยํ.

อิสิโน อคฺคิโน, คหปติโน, ทณฺฑิโน. เสตุโน, เกตุโน, ภิกฺขุโน. สยญมฺภุโน, อภิภุโน.

ฌลอิจฺจเนน กฺวตฺโถ? ฌลโต สสฺส โน วา.

๕๙, ๑๘๒. เต อิตฺถิขฺยา โป.

เต อิวณฺณุวณฺณา ยทา อิตฺถิขฺยา, ตทา ปสญฺญา โหนฺติ.

รตฺติยา, อิตฺถิยา, เธนุยา, วธุยา.

อิตฺถิขฺยาติ กิมตฺถํ? อิสินา, ภิกฺขุนา.

สอิจฺจเนน กฺวตฺโถ? ปโต ยา.

๖๐, ๑๗๗. อา โฆ.

อากาโร ยทา อิตฺถิขฺโย, ตทา ฆสญฺโญ โหติ.

สทฺธาย, กญฺญาย, วีณาย, คงฺคาย, ทิสาย สาลาย, มาลาย, ตุลาย, โทลาย, ปภาย, โสภาย, ปญฺญาย, กรุณาย นาวาย, กปาลิกาย.

อาติ กิมตฺถํ? รตฺติยา, อิตฺถิยา.

อิตฺถิขฺโยติ กิมตฺถํ? สตฺถารา เทสิโต อยํ ธมฺโม.

ฆอิจฺจเนน กฺวตฺโถ? ฆโต นาทีนํ.

๖๑, ๘๖. สาคโม เส.

สการาคโม โหติ เส วิภตฺติมฺหิ.

ปุริสสฺส, อคฺคิสฺส, อิสิสฺส, ทณฺฑิสฺส, ภิกฺขุสฺส, สยมฺภุสฺส, อภิภุสฺส.

เสติ กิมตฺตํ? ปุริสสฺมึ.

๖๒, ๒๐๖. สํสาสฺเวกวจเนสุ จ.

สํสาสุ เอกวจเนสุ วิภตฺตาเทเสสุ สการาคโม โหติ.

เอติสฺสํ, เอติสฺสา อิมิสฺสํ, อิมิสฺสา, ติสฺสํ, ติสฺสา,

ตสฺสํ ตสฺสา, ยสฺสํ, ยสฺสา, อมุสฺสํ, อมุสฺสา.

สํสาสฺวีติ กิมตฺถํ? อคฺคินา, ปาณินา.

เอกวจเนสฺวีติ กิมตฺถํ? ตาสํ, สพฺพาสํ.

วิภตฺตาเทเสสฺวีติ กิมตฺถํ? มนสา, วจสา, ถามสา.

๖๓, ๒๑๗. เอติมาสมิ.

เอตาอิมาอิจฺเจเตสมนฺโต สโร อิกาโร โหติ สํสาสุ เอกวจเนสุ วิภตฺตาเทเสสุ.

เอติสฺสํ, เอติสฺสา, อิมิสฺสํ, อิมิสฺสา.

สํสาสฺวีติ กิมตฺถํ? เอตาย, อิมาย.

เอกวจเนสฺวีติ กิมตฺถํ? เอตาสํ, อิมาสํ.

๖๔, ๒๑๖. ตสฺสา วา.

ตสฺสา อิตฺถิยํ วตฺตมานสฺส อนฺตสฺส อาการสฺส อิกาโร โหติ วา สํสาสุ

เอกวจเนสุ วิภตฺตาเทเสสุ.

ติสฺสํ, ติสฺสา, ตสฺสํ, ตสฺสา.

๖๕, ๒๑๕. ตโต สสฺส สฺสาย.

ตโต ตา เอตา อิมาโต สสฺส วิภตฺติสฺส สฺสายาเทโส โหติ วา.

ติสฺสาย, เอติสฺสาย, อิมิสฺสาย.

วาติ กิมตฺถํ? ติสฺสา, เอติสฺสา, อิมิสฺสา.

๖๖, ๒๐๕. โฆ รสฺสํ.

โฆ รสฺสมาปชฺชเต สํสาสุ เอกวจเนสุ วิภตฺตาเทเสสุ.

ตสฺสํ, ตสฺสา, ยสฺสํ, ยสฺสา, สพฺพสฺสํ, สพฺพสฺสา.

สํสาสฺวีติ กิมตฺถํ? ตาย, สพฺพาย.

เอกวจเนสฺวีติ กิมตฺถํ? ตาสํ, สพฺพาสํ.

๖๗, ๒๒๙. โน จ ทฺวาทิโต นํมฺหิ.

ทฺวิอิจฺเจวมาทิโต สงฺขฺยาโต นการาคโม โหติ นํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ทฺวินฺนํ, ตินฺนํ, จตุนฺนํ, ปญฺจนฺนํ, ฉนฺนํ, สตฺตนฺนํ, อฏฺฐนฺนํ, นวนฺนํ, ทสนฺนํ.

ทฺวาทิโตติ กิมตฺถํ? สหสฺสานํ.

นํมฺหีติ กิมตฺถํ? ทฺวีสุ, ตีสุ.

จคฺคหเณนสฺสญฺจาคโม โหติ. จตสฺสนฺนํ อิตฺถีนํ ติสฺสนฺนํ เวทนานํ.

๖๘, ๑๘๔. อมา ปโต สฺมึสฺมานํ วา.

ปอิจฺเจตสฺมา สฺมึสฺมาอิจฺเจเตสํ อํอาอาเทสา โหนฺติ วา ยถาสงฺขฺยํ.

มตฺยํ, มติยํ, มตฺยา, มติยา, นิกตฺยํ. นิกติยํ, นิกตฺยา, นิกติยา, วิกตฺยํ,

วิกติยํ, วิกตฺยา, วิกติยา, วิรตฺยํ, วิรติยํ, วิรตฺยา, วิรติยา,

รตฺยํ, รติยํ, รตฺยา, รติยา, ปุถพฺยํ, ปุถวิยํ, ปุถพฺยา, ปุถวิยา,

ปวตฺยํ, ปวตฺยา, ปวตฺติยํ, ปวตฺติยา.

๖๙, ๑๘๖. อาทิโต โอ จ.

อาทิอิจฺเจตสฺมา สฺมึวจนสฺส อํโออาเทสา โหนฺติ วา.

อาทึ, อาโท.

วาติ กิมตฺถํ? อาทิสฺมึ, อาทิมฺหิ นาถํ นมสฺสิตฺวาน,

จคฺคหเณน อญฺญสฺมาปิ สฺมึ วจนสฺส อา โอ

อํอาเทสา โหนฺติ. ทิวา จ รตฺโต จ หรนฺติ เย พลิ. พาราณสึ อหุ ราชา.

๗๐, ๓๐. ฌลานมิยุวา สเร วา.

ฌลอิจฺเจเตสํ อิย อุวอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ วา สเร ปเร ยถาสงฺขฺยํ.

ติยนฺตํ ปจฺฉิยาคาเร, อคฺคิยาคาเร, ภิกฺขุวาสเน นิสีทติ, วุถุวาสเน นิสีทติ.

สเรติ กิมตฺถํ? ติมลํ, ติผลํ, ติจตุกฺกํ, ติทณฺฑํ, ติโลกํ, ตินยนํ, ติปาสํ,

ติหํสํ, ติภวํ, ติขนฺธํ, ติปิฏกํ, ติเวทนํ, จตุทฺทิสํ, ปุถุภูตํ.

วาติ กิมตฺถํ? ปญฺจหงฺเคหิ ตีหากาเรหิ. จกฺขายตนํ.

วาติ วิกปฺปนตฺถํ, อิการสฺส อยาเทโส โหติ, วตฺถุตฺตยํ.

๗๑, ๕๐๕. ยวการา จ.

ฌลานํ ยการ วการาเทสา โหนฺติ สเร ปเร ยถาสงฺขฺยํ.

อคฺยาคารํ, ปกฺขายตนํ, สฺวาคตํ, เต มหาวีร.

จคฺคหณํ สมฺปิณฺฑนตฺถํ.

๗๒, ๑๘๕. ปสญฺญสฺส จ.

ปสญฺญสฺส จ อิวณฺณสฺส วิภตฺตาเทเส สเร ปเร ยการาเทโส โหติ.

ปุถพฺยา, รตฺยา, มตฺยา.

สเรติ กิมตฺถํ? ปุถวิยํ.

๗๓, ๑๗๔. คาว เส.

โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อาวาเทโส โหติ เส วิภตฺติมฺหิ.

คาวสฺส.

๗๔, ๑๖๙. โยสุ จ.

โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อาวาเทโส โหติ โยอิจฺเจเตสุ ปเรสุ.

คาโว คจฺฉนฺติ, คาโว ปสฺสนฺติ, คาวี คจฺฉนฺติ, คาวี ปสฺสนฺติ.

จคฺคหณํ กิมตฺถํ? นาสฺมาสฺมึสุ วจเนสุ อาวา เทโส โหติ.

คาเวน, คาวา, คาเว, คาเวสุ.

๗๕, ๑๗๐. อวมฺหิ จ.

โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อาวอวอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ อํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

คาวํ, ควํ.

จคฺคหเณน สาทิเสเสสุ ปุพฺพุตฺตวจเนสุ โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อวาเทโส โหติ.

ควสฺส, คโว, คเวน, ควา, คเว, คเวสุ.

๗๖, ๑๗๑. อาวสฺสุ วา.

อาวอิจฺเจตสฺส คาวาเทสสฺส อนฺต สรสฺส อุการาเทโส โหติ วา อํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

คาวุํ, คาวํ.

อาวสฺเสติ กิมตฺถํ? คาโว ติฏฺฐนฺติ.

๗๗, ๑๗๕. ตโต นมํ ปติมฺหา ลุตฺเต จ สมาเส.

ตโต โคสทฺทโต นํวจนสฺส อํอาเทโส โหติ, โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อวาเทโส โหติ

ปติมฺหิ ปเร อลุตฺเต จ สมาเส.

ควปติ.

อลุตฺเตติ กิมตฺถํ? โคปติ.

จคฺคหเณน อสมาเสปิ นํวจนสฺส อํอาเทโส โหติ, โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อวาเทโส โหติ.

ควํ.

๗๘, ๓. โอสเร จ.

โคอิจฺเจตสฺส โอการสฺส อวาเทโส โหติ สมาเส จ สเร ปเร.

ควสฺสกํ, คเวฬกํ, ควาชินํ.

จคฺคหเณน อุวณฺณอิจฺเจวมนฺตานํ ลิงฺคานํ อุวอวอุราเทสา โหนฺติ สฺมึโยอิจฺเจเตสุ กฺวจิ.

ภุวิ, ปสโว, คุรโว, จตุโร.

สเรติ กิมตฺถํ? โคธโน, โควินฺโท.

๗๙, ๔๖. ตพฺพิปรีตูปปเท พฺยญฺชเน จ.

ตสฺส อวสทฺทสฺส ยทา อุปปเท ติฏฺฐมานสฺส ตสฺส โอการสฺส วิปรีโต โหติ พฺยญฺชเน ปเร.

อุคฺคเต สูริเย, อุคฺคจฺฉติ, อุคฺคเหตฺวา.

จคฺคหณมวธารณตฺถํ. อวสาเน, อวกิรเณ, อวกิรติ.

๘๐, ๑๗๓. โคณ นํมฺหิ วา.

สพฺพสฺเสว โคสทฺทสฺส โคณาเทโส โหติ วา นํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

โคณานํ สตฺตนฺนํ.

วาติ กิมตฺถํ?

โคนญฺเจ ตรมานานํ, อุชุํ คจฺฉติ ปุงฺคโว.

สพฺพา คาวี อุชุํ ยนฺติ, เนตฺเต อุชุํ คเต สติ.

โยควิภาเคน อญฺญตฺราปิ โคณาเทโส โหติ. โคณภูตานํ.

๘๑, ๑๗๒. สุหินาสุ จ.

สุหินาอิจฺเจเตสุ สพฺพสฺส โคสทฺทสฺส โคณาเทโส โหติ วา.

โคเณสุ, โคเณหิ, โคเณภิ, โคเณน.

วาติ กิมตฺถํ? โคสุ, โคหิ, โคภิ, คเวน.

จคฺคหเณน สฺยาทิเสเสสุ ปุพฺพุตฺตรวจเนสุปิ โคณ คุ ควยาเทสา

โหนฺติ. โคโณ, โคณา, โคณํ, โคเณ, โคณสฺส, โคณมฺหา. โคณมฺหิ, คุนฺนํ, ควเยหิ, ควเยภิ.

๘๒, ๑๔๙. อํโม นิคฺคหิตํ ฌลเปหิ.

อํวจนสฺส มการสฺส จ ฌลปอิจฺเจเตหิ นิคฺคหิตํ โหติ

อคฺคึ, อิสึ, คหปตึ, ทณฺฑึ, มเหสึ, ภิกฺขุํ, ปฏุํ, สยมฺภุํ, อภิภุํ, รตฺตึ, อิตฺถึ, วธุํ, ปุลฺลิงฺคํ, ปุมฺภาโว, ปุงฺโกกิโล.

อํโมติ กิมตฺถํ? อคฺคินา, ปาณินา, ภิกฺขุนา, รตฺติยา, อิตฺถิยา, วธุยา.

ฌลเปหีติ กิมตฺถํ? สุขํ, ทุกฺขํ.

ปุนารมฺภ หณํ วิภาสานิวตฺตนตฺถํ. อคฺคึ, ปฏุํ, พุทฺธึ, วธุํ.

๘๓, ๖๗. สรโลโป’ มาเทส ปจฺจยาทิมฺหิ สรโลเป ตุ ปกติ.

สรโลโป โหติ อมาเทสปจฺจยาทิมฺหิ สร โลเป ตุ ปกติ โหติ.

ปุริสํ, ปุริเส, ปาปํ, ปาเป, ปาปิโย, ปาปิฏฺโฐ.

อมาเทสปจฺจยาทิมฺหีติ กิ ตฺถํ? อปฺปมาโท อมตํ ปทํ.

สรโลเปติ กิมตฺถํ? ปุริสสฺส, ทณฺฑินํ.

ตุคฺคหณมวธารณตฺถํ. ภิกฺขุนี, คหปตานี.

ปกติคฺคหณสามตฺเถน ปุน สนฺธิภาโว จ โหติ. เสยฺโย, เสฏฺโฐ, เชยฺโย, เชฏฺโฐ.

๘๔, ๑๔๔. อโฆรสฺสเมกวจนโยสฺวปิ จ.

อโฆ สโร รสฺสมาปชฺชเต เอกวจนโยอิจฺเจเตสุ.

อิตฺถึ, อิตฺถิโย, อิตฺถิยา. วธุํ, วธุโย, วธุยา. ทณฺฑึ, ทณฺฑิโน,

ทณฺฑินา. สยมฺภุํ, สยมฺภุโว, สยมฺภุนา.

อโฆติ กิมตฺถํ? กญฺญํ, กญฺญาโย, กญฺญาย.

เอกวจนโยสฺวีติ กิมตฺถํ? อิตฺถีหิ, สยมฺภูหิ.

จคฺคหณมวธารณตฺถํ. นทึ, นทิโย, นทิยา.

อปิคฺคหเณน น รสฺสมาปชฺชเต. อิตฺถี, ภิกฺขุนี.

๘๕, ๑๕๐. น สิสฺมิมนปุํสกานิ.

สิสฺมึ อนปุํสกานิ ลิงฺคานิ น รสฺสมาปชฺชนฺเต. อิตฺถี, ภิกฺขุนี, วธู, ทณฺฑี, สยมฺภู.

สิสฺมึนฺติ กิมตฺถํ? โภติ อิตฺถิ, โภติ วธุ, โภ ทณฺฑิ, โภ สยมฺภุ.

อนปุํสกานีติ กิมตฺถํ? สุขการิ ทานํ, สุขการิ สีลํ, สีฆยายิ จิตฺตํ.

๘๖, ๒๒๗. อุภาทิโต นมินฺนํ.

อุภอิจฺเจวมาทิโต สงฺขฺยาโต นํวจนสฺส อินฺนํ โหติ.

อุภินฺนํ, ทุวินฺนํ.

อุภาทิโตติ กิมตฺถํ? อุภเยสํ.

๘๗, ๒๓๑. อิณฺณมิณฺณนฺนํ ตีหิ สงฺขฺยาหิ.

นํวจนสฺส อิณฺณํ อิณฺณนฺนํ อิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ ตีหิ สงฺขฺยาหิ.

ติณฺณํ, ติณฺณนฺนํ.

ตีหีติ กิมตฺถํ? ทฺวินฺนํ.

๘๘, ๑๔๗. โยสุ กตนิการโลเปสุ ทีฆํ.

สพฺเพ สรา โยสุ กตนิการโลเปสุ ทีฆมาปชฺชนฺเต.

อคฺคี, ภิกฺขู, รตฺตี, ยาคู, อฏฺฐี, อฏฺฐีนิ, อายู, อายูนิ, สพฺพานิ,

ยานิ, ตานิ, กานิ, กตมานิ, เอตานิ, อปูนิ, อิมานิ.

โยสฺวีติ กิมตฺถํ? อคฺคิ, ภิกฺขุ, รตฺติ, ยาคุ, สพฺโพ, โย, โส, โก, อมุโก.

กตนิการโลเปสฺวีติ กิมตฺถํ? อิตฺถิโย, วธุโย, สยมฺภุโว.

ปุนารมฺภคฺคหณํ กิมตฺถํ? นิจฺจทีปนตฺถํ. อคฺคี, ภิกฺขู, รตฺตี, ยานิ, ตานิ, กตมานิ.

๘๙, ๘๗. สุนํหิสุ จ.

สุนํหิอิจฺเจเตสุ สพฺเพ สรา ทีฆมาปชฺชนฺเต.

อคฺคีสุ, อคฺคีนํ, อคฺคีหิ, รตฺตีสุ, รตฺตีนํ, รตฺตีหิ. ภิกฺขูสุ, ภิกฺขูนํ, ภิกฺขูหิ. ปุริสานํ.

เอเตสฺวีตี กิมตฺถํ? อคฺคินา, ปาณินา, ทณฺฑินา.

จคฺคหณมวธารณตฺถํ. สุเขตฺเตสุ พฺรหฺมจาริสุ, ธมฺมมกฺขาสิ ภควาภิกฺขุนํ ทตฺวา สเกหิ ปาณิภิ.

๙๐, ๒๕๒. ปญฺจาทีนมตฺตํ.

ปญฺจาทีนํ สงฺขฺยานํ อนฺโต อตฺตมาปชฺชเต สุนํหิอิจฺเจเตสุ.

ปญฺจสุ, ปญฺจนฺนํ, ปญฺจหิ, ฉสุ, ฉนฺนํ, ฉหิ, สตฺตสุ, สตฺตนฺนํ, สตฺตหิ,

อฏฺฐสุ, อฏฺฐนฺนํ, อฏฺฐหิ, นวสุ, นวนฺนํ, นวหิ, ทสสุ, ทสนฺนํ, ทสหิ.

ปญฺจาทีนมีติ กิมตฺถํ? ทฺวีสุ, ทฺวินฺนํ, ทฺวีหิ.

อตฺตมิติภาวนิทฺเทโส อุภยสฺสาคมนตฺถํ, อนฺโต อุกาโร อตฺตมาปชฺชเต. จตสฺสนฺนํ อิตฺถีนํ. ติสฺสนฺนํ เวทนานํ.

๙๑, ๑๙๔. ปติสฺสินีมฺหิ.

ปติสฺสนฺโต อตฺตมาปชฺชเต อินีมฺหิ ปจฺจเย ปเร.

คหปตานี.

อินีมฺหีติ กิมตฺถํ? คหปติ.

๙๒, ๑๐๐. นฺตุสฺสนฺโต โยสุ จ.

นฺตุปจฺจยสฺส อนฺโต อตฺตมาปชฺชเต สุนํหิโยอิจฺเจเตสุ ปเรสุ.

คุณวนฺเตสุ, คุณวนฺตานํ, คุณวนฺเตหิ, คุณวนฺตา, คุณวนฺเต.

นฺตุสฺเสติ กิมตฺถํ? อิสีนํ.

เอเตสฺวีติ กิมตฺถํ? คุณวา.

จคฺคหเณน อญฺเญสุ วจเนสุ อตฺตญฺจ โหติ. คุณวนฺตสฺมึ, คุณวนฺเตน.

อนฺตคฺคหเณน นฺตุปจฺจยสฺส อนฺโต อตฺตมาปชฺชเต, โยนญฺจ อิกาโร โหติ. คุณวนฺติ.

๙๓, ๑๐๖. สพฺพสฺส วา อํเสสุ.

สพฺพสฺเสว นฺตุปจฺจยสฺส อตฺตํ โหติ วา อํสอิจฺเจเตสุ.

สติมํ ภิกฺขุ, สติมนฺตํ ภิกฺขุํ วา, พนฺธุมํ ราชานํ, พนฺธุมนฺตํ ราชานํ วา, สติมสฺส ภิกฺขุโน, สติมโต ภิกฺขุโน วา, พนฺธุมสฺส รญฺโญสุงฺกํ, พนฺธุมโต รญฺโญ วา สุงฺกํ เทติ.

เอเตสฺวีติ กิมตฺถํ? สติมา ภิกฺขุ, พนฺธุมา ราชา.

๙๔, ๑๐๕. สิมฺหิ วา.

นฺตุปจฺจยสฺส อนฺตสฺส อตฺตํ โหติ วา สิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

หิมวนฺโต ปพฺพโต.

วาติ กิมตฺถํ? หิมวา ปพฺพโต.

๙๕, ๑๔๕. อคฺคิสฺสินิ.

อคฺคิสฺสนฺตสฺส อินิ โหติ วา สิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ปุรโต อคฺคินิ, ปจฺฉโต อคฺคินิ, ทกฺขิณโต อคฺคินิ, วามโต อคฺคินิ.

วาติ กิมตฺถํ? อคฺคิ.

๙๖, ๑๔๘. โยสฺวกตรสฺโส โฌ.

โยสุ อกตรสฺโส โฌ อตฺตมาปชฺชเต.

อคฺคโย มุนโย, อิสโย, คหปตโย.

โยสฺวีติ กิมตฺถํ? อคฺคีสุ.

อกตรสฺโสติ กิมตฺถํ? ทณฺฑิโน.

โฌติ กิมตฺถํ? รตฺติโย.

๙๗, ๑๕๖. เวโวสุ โล จ.

เวโวอิจฺเจเตสุ อกตรสฺโส โล อตฺตมาปชฺชเต.

ภิกฺขเว, ภิกฺขโว, เหตเว, เหตโว.

อกตรสฺโสติ กิมตฺถํ? สยมฺภุโว, เวสฺสภุโว, ปราภิภุโว.

เวโวสฺวีติ กิมตฺถํ? เหตุนา, เกตุนา, เสตุนา.

จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํ.

๙๘, ๑๘๖. มาตุลาทีนมานตฺตมีกาเร.

มาตุลอิจฺเจวมาทีนํ อนฺโต อานตฺตมาปชฺชเต อีกาเร ปจฺจเย ปเร.

มาตุลานี, อยฺยกานี, วรุณานี.

อีกาเรติ กิมตฺถํ? ภิกฺขุนี, ราชินี, ชาลินี, คหปตานี.

อานตฺตคฺคหเณน นทีอิจฺเจตสฺส ทีสทฺทสฺส ชฺโชชฺชา อาเทสา โหนฺติ สห วิภตฺติยา โยนาสอิจฺเจเตสุ. นชฺโช สนฺทนฺติ, นชฺชา กตํ ตรงฺคํ, นชฺชา เนรญฺชราย ตีเร.

๙๙, ๘๑. สฺมาหิสฺมึนํมฺหาภิมฺหิวา.

สพฺพโต ลิงฺคโต สฺมาหิสฺมึ อิจฺเจเตสํ มฺหาภิมฺหิอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ วา ยถาสงฺขฺยํ.

ปุริสมฺหา, ปุริสสฺมา, ปุริเสภิ, ปุริเสหิ, ปุริสมฺหิ, ปุริญสสฺมึ.

สฺมาหิสฺมึนมิติ กิมตฺถํ? วณฺณวนฺตํ อคนฺธกํ วิรุฬฺหปุปฺผํ, มหนฺตํ ฉตฺตํ มหาฉตฺตํ, มหนฺตํ ธชํ มหาธชํ.

๑๐๐, ๒๑๔. น ติเมหิ กตากาเรหิ.

ต อิมอิจฺเจเตหิ กตากาเรหิ สฺมาสฺมึ นํมฺหามฺหิอิจฺเจเต อาเทสา เนวโหนฺติ.

อสฺมา ฐานา ภยํ อุปฺปชฺชติ, อสฺมึ ฐาเน ภยํ ติฏฺฐติ, อสฺมา, อสฺมึ.

กตากาเรหีติ กิมตฺถํ? ตมฺหา, ตมฺหิ, อิมมฺหา, อิมมฺหิ.

๑๐๑, ๘๐. สุหิสฺวกาโร เอ.

สุหิอิจฺเจเตสุ อกาโร เอตฺตมาปชฺชเต.

สพฺเพสุ, เยสุ, เตสุ, เกสุ, ปุริเสสุ, อิเมสุ, กุสเลสุ, ตุมฺเหสุ,

อมฺเหสุ, สพฺเพหิ, เยหิ, เตหิ, เกหิ, ปุริเสหิ, อิเมหิ, กุสเลหิ, ตุมฺเหหิ, อมฺเหหิ.

๑๐๒, ๒๐๒. สพฺพนามานํ นํมฺหิ จ.

สพฺเพสํ สพฺพนามานํ อนฺโต อกาโร เอตฺตมาปชฺชเต นํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

สพฺเพสํ, สพฺเพสานํ, เยสํ, เยสานํ, เตสํ, เตสานํ, อิเมสํ, อิเมสานํ, เกสํ,

เกสานํ, อิตเรสํ, อิตเรสานํ, กตเมสํ, กตเมสานํ. สพฺพนามานมิติ กิมตฺถํ?

พุทฺธานํ ภควนฺตานํ อาจิณฺณสมาจิณฺโณ.

อกาโรติ กิมตฺถํ? อมูสํ, อมูสานํ.

นํมฺหีติ กิมตฺถํ? สพฺเพ, อิเม.

จคฺคหณ มนุกฑฺฒนตฺถํ.

๑๐๓, ๗๙. อโต เนน.

ตสฺมา อการโต นาวจนสฺส เอนาเทโส โหติ.

สพฺเพน, เยน, เตน, เกน, อเนน, ปุริเสน, รูเปน.

อโตติ กิมตฺถํ? มุนินา, อมุนา, ภิกฺขุนา.

นาติ กิมตฺถํ? ตสฺมา.

๑๐๔, ๖๖. โส.

ตสฺมา อการโต สิวจนสฺส โอการาเทโส โหติ.

สพฺโพ, โย, โส, โก, อมุโก, ปุริโส.

สีติ กิมตฺถํ? ปุริสานํ.

อโตติ กิมตฺถํ? สยมฺภู.

๑๐๕,.. โส วา.

ตสฺมา อการโต นาวจนสฺส โสอาเทโส โหติ วา.

อตฺถโส ธมฺมํ ชานาติ, พฺยญฺชนโส อตฺถํ ชานาติ, อกฺขรโส, สุตฺตโส, ปทโส, ยสโส. อุปายโส, สพฺพโส, ถามโส, ฐานโส.

วาติ กิมตฺถํ? ปาเทน วา ปาทารเหน วา อติเรกปาเทน วา โย ภิกฺขุเถยฺยจิตฺเตน ปรสฺส ภณฺฑํ คณฺหาติ, โส ภิกฺขุ ปาราชิโก โหติ อสํวาโส.

๑๐๖, ๓๑๓. ทีโฆเรหิ.

ทีฆโอรอิจฺเจเตหิ สฺมาวจนสฺส โสอาเทโส โหติ วา.

ทีฆโส, โอรโส, ทีฆมฺหา, โอรมฺหา.

ทีโฆเรหิติ กิมตฺถํ? สรมฺหา, วจนมฺหา.

๑๐๗, ๖๙. สพฺพโยนีนมาเอ.

ตสฺมา อการโต สพฺเพสํ โยนีนํอาเอ อาเทสา โหนฺติ วา ยถาสงฺขฺยํ.

ปุริสา, ปุริเส, รูปา, รูเป.

วาติ กิมตฺถํ? อคฺคโย, มุนโย, อิสโย.

โยนีนนฺติ กิมตฺถํ? ปุริสสฺส, รูปสฺส.

อการโตติ กิมตฺถํ? ทณฺฑิโน, อฏฺฐีนิ, อคฺคี ปชฺชลนฺติ, มุนี จรนฺติ.

๑๐๘, ๙๐. สฺมาสฺมึนํ วา.

ตสฺมา อการโต สพฺเพสํ สฺมาสฺมึอิจฺเจเตสํ อา เอ อาเทสา โหนฺติ วายถาสงฺขฺยํ.

ปุริสา, ปุริสสฺมา, ปุริเส, ปุริสสฺมึ.

อการโตติ กิมตฺถํ? ทณฺฑินา, ทณฺฑิสฺมึ, ภิกฺขุนา, ภิกฺขุสฺมึ.

๑๐๙, ๓๐๔. อาย จตุตฺเถกวจนสฺส ตุ.

ตสฺมา อการโต จตุตฺเถกวจนสฺส อายาเทโส โหติ วา.

อตฺถาย หิตาย สุขาย เทวมนุสฺสานํ พุทฺโธ โลเก อุปฺปชฺชติ.

อโตติ กิมตฺถํ? อิสิสฺส.

จตุตฺถีติ กิมตฺถํ? ปุริสสฺส มุขํ.

เอกวจนสฺเสติ กิมตฺถํ? ปุริสานํ ททาติ.

วาติ กิมตฺถํ? ทาตา โหติ สมณสฺส วา พฺราหฺมณสฺส วา.

ตุคฺคหเณนตฺถญฺจ โหติ. อตฺถตฺถํ, หิตตฺถํ, สุขตฺถํ.

๑๑๐, ๒๐๑. ตโย เนว จ สพฺพนาเมหิ.

เตหิ สพฺพนาเมหิ อการนฺเตหิ สฺมาสฺมึ สอิจฺเจเตสํ ตโย อา เอ อายาเทสา เนว โหนฺติ.

สพฺพสฺมา, สพฺพสฺมึ, สพฺพสฺส. ยสฺมา, ยสฺมึ, ยสฺส.

ตสฺมา, ตสฺมึ, ตสฺส. กสฺมา, กสฺมึ, กสฺส. อิมสฺมา, อิมสฺมึ, อิมสฺส.

สพฺพนาเมหีติ กิมตฺถํ? ปาปา, ปาเป, ปาปาย.

จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํ.

๑๑๑, ๑๗๙. ฆโต นาทีนํ.

ตสฺมา ฆโต นาทีนเมกวจนานํ วิภตฺติคณานํ อายาเทโส โหติ.

กญฺญาย กตํ กมฺมํ, กญฺญาย ทียเต, กญฺญาย นิสฺสฏํ วตฺถํ. กญฺญาย ปริคฺคโห, กญฺญาย ปติฏฺฐิตํ สีลํ.

ฆโตติ กิมตฺถํ? รตฺติยา, อิตฺถิยา, เธนุยา, วธุยา.

นาทีนมิติ กิมตฺถํ? กญฺญํ ปสฺสติ, วิชฺชํ, วีณํ, คงฺคํ.

เอกวจนานมิติ กิมตฺถํ? สพฺพาสุ, ยาสุ, ตาสุ, กาสุ, อิมาสุ, ปภาสุ.

๑๑๒, ๑๘๓. ปโต ยา.

ตสฺมา ปโต นาทีนเมกวจนานํ วิภตฺติคณานํ ยาอาเทโส โหติ.

รตฺติยา, อิตฺถิยา, เทวิยา, เธนุยา, ยาคุยา, วธุยา.

นาทีนมิติ กิมตฺถํ? รตฺตี, รตฺตึ, อิตฺถี, อิตฺถึ.

ปโตติ กิมตฺถํ? กญฺญาย, วีณาย, คงฺคาย, ปภาย, โสภาย.

เอกวจนานมิติ กิมตฺถํ? รตฺตีนํ, อิตฺถีนํ.

๑๑๓, ๑๓๒. สขโต คสฺเส วา.

ตสฺมา สขโต คสฺส อการ อาการ อิการ อีการ เอการาเทสา โหนฺติ วา.

โภ สข, โภ สขา, โภ สขิ, โภ สขี, โภ สเข.

๑๑๔, ๑๗๘. ฆเต จ.

ตสฺมา ฆโต คสฺส เอการาเทโส โหติ.

โภติ อยฺเย, โภติ กญฺเญ, โภติ ขราทิเย.

จคฺคหณมวธารณตฺถํ, สนฺนิฏฺฐานํ.

๑๑๕, ๑๘๑. น อมฺมาทิโต.

ตโต อมฺมาทิโต คสฺส เอการตฺตํ น โหติ.

โภติ อมฺมา, โภติ อนฺนา, โภติ อมฺพา, โภติ ตาตา.

อมฺมาทิโตติ กิมตฺถํ? โภติ กญฺเญ.

๑๑๖, ๑๕๗. อกตรสฺสา ลโต ยฺวาลปนสฺส เวโว.

ตสฺมา อกตรสฺสา ลโต ยฺวาลปนสฺส เวโวอาเทสา โหนฺติ.

ภิกฺขเว, ภิกฺขโว, เหตเว, เหตโว.

อกตรสฺสาติ กิมตฺถํ? สยมฺภุโว.

ลโตติ กิมตฺถํ? นาคิโย, เธนุโย, ยาคุโย.

อาลปนสฺเสติ กิมตฺถํ? เต เหตโว, เต ภิกฺขโว.

๑๑๗, ๑๒๔. ฌลโต สสฺสโน วา.

ตสฺมา ฌลโต สสฺส วิภตฺติสฺส โน อาเทโส โหติ วา.

อคฺคิโน, อคฺคิสฺส, สขิโน, สขิสฺส, ทณฺฑิโน, ทณฺฑิสฺส, ภิกฺขุโน, ภิกฺขุสฺส, สยมฺภุโน, สยมฺภุสฺส.

สสฺเสติ กิมตฺถํ? อิสินา, ภิกฺขุนา.

ฌลโตติ กิมตฺถํ? ปุริสสฺส.

๑๑๘, ๑๔๖. ฆปโต จ โยนํ โลโป.

เตหิ ฆปฌลอิจฺเจเตหิ โยนํ โลโป โหติ วา.กญฺญา, กญฺญาโย. รตฺตี, รตฺติโย, อิตฺถี, อิตฺถิโย, ยาคู, ยาคุโย, วธู, วธุโย. อคฺคี, อคฺคโย. ภิกฺขู, ภิกฺขโว. สยมฺภู, สยมฺภุโว. อฏฺฐี, อฏฺฐีนิ, อายู, อายูนิ.

จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํ.

๑๑๙, ๑๕๕. ลโต โวกาโร จ.

ภิกฺขโว, ภิกฺขู, สยมฺภุโว, สยมฺภู.

ตสฺมา ลโต โยนํ โวกาโร โหติ วา.

ภิกฺขโว, ภิกฺขู, สยมฺภุโว, สยมฺภู.

การคฺคหณํ กิมตฺถํ? โยนํ โน จ โหติ. ชนฺตุโน.

จคฺคหณมวธารณตฺถํ, อมู ปุริสา ติฏฺฐนฺติ, อมู ปุริเส ปสฺสถ.

อิติ นามกปฺเป ปฐโม กณฺโฑ.

ทุติยกณฺฑ

๑๒๐, ๒๔๓. อมฺหสฺส มมํ สปิภตฺติสฺส เส.

สพฺพสฺเสว อมฺหสทฺทสฺส สวิภตฺติสฺส มมํ อาเทโส โหติ เส วิภตฺติมฺหิ.

มมํ ทียเต ปุริเสน, มมํ ปริคฺคโห.

๑๒๑, ๒๓๓. มยํ โยมฺหิ ปฐเม.

สพฺพสฺเสว อมฺหสทฺทสฺส สวิภตฺติสฺส มยํอาเทโส โหติ โยมฺหิ ปฐเม.

มยํ คจฺฉาม, มยํ เทม.

อมฺหสฺเสติ กิมตฺถํ? ปุริสา ติฏฺฐนฺติ.

โยมฺหีติ กิมตฺถํ? อหํ คจฺฉามิ.

ปฐเมติ กิมตฺถํ? อมฺหากํ ปสฺสสิ ตฺวํ.

๑๒๒, ๙๙. นฺตุสฺส นฺโต.

สพฺพสฺเสว นฺตุปจฺจยสฺส สวิภตฺติสฺส นฺโตอาเทโส โหติ โยมฺหิ ปฐเม.

คุณวนฺโต ติฏฺฐนฺติ.

นฺตุสฺเสติ กิมตฺถํ? สพฺเพ สตฺตา คจฺฉนฺติ.

ปฐเมติ กิมตฺถํ? คุณวนฺเต ปสฺสนฺติ ชนา.

๑๒๓, ๑๐๓. นฺตสฺส เส วา.

สพฺพสฺเสว นฺตุปจฺจยสฺส สวิภตฺติสฺส นฺตสฺสาเทโส โหติ วา เส วิภตฺติมฺหิ.

สีลวนฺตสฺส ฌายิโน, สีลวโต ฌายิโน วา.

เสติ กิมตฺถํ? สีลวา ติฏฺฐติ.

๑๒๔, ๙๘. อา สิมฺหิ.

สพฺพสฺเสวนฺตุปจฺจยสฺส สวิภตฺติสฺส อาอาเทโส โหติ สิมฺหิ วิภตติมฺหิ

คุณวา, ปญฺญวา, สีลวา, พลวา, ธนวา, มติมา, สติมา, ธิติมา.

นฺตุสฺเสติ กิมตฺถํ? ปุริโส ติฏฺฐติ.

สิมฺหีติ กิมตฺถํ? สีลวนฺโต ติฏฺฐนฺติ.

๑๒๕, ๑๙๘. อํ นปุํสเก.

สพฺพสฺเสว นฺตุปจฺจยสฺส สวิภตฺติสฺส อํอาเทโส โหติ สิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ นปุํสเก วตฺตมานสฺส.

คุณวํ จิตฺตํ ติฏฺฐติ, รุจิมํ ปุปฺผํ วิโรจติ.

สิมฺหีติ กิมตฺถํ? วณฺณวนฺตํ อคนฺธกํ วิรูฬฺหปุปฺผํ ปสฺสสิ ตฺวํ.

๑๒๖, ๑๐๑. อวณฺณา จ เค.

สพฺพสฺเสว นฺตุปจฺจยสฺส สวิภตฺติสฺส อํ อวณฺณา จ โหนฺติ เค ปเร.

โภ คุณวํ, โภ คุณว, โภ คุณวา.

จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํ.

๑๒๗, ๑๐๒. โต ติ ตา ส สฺมึ นาสุ.

สพฺพสฺเสว นฺตุปจฺจยสฺส สวิภตฺติสฺส โตติตาอาเทสา โหนฺติ วาสสฺมึ นาอิจฺเจเตสุ ยถาสงฺขฺยํ.

คุณวโต, คุณวนฺตสฺส, คุณวติ, คุณวนฺตสฺมึ, คุณวตา, คุณวนฺเตน, สติมโต,

สติมนฺตสฺส, สติมติ, สติมนฺตสฺมึ, สติมตา, สติมนฺเตน.

เอเตสฺวีติ กิมตฺถํ? คุณวา. สติมา.

๑๒๘, ๑๐๔. นํมฺหิ ตํ วา.

สพฺพสฺเสว นฺตุปจฺจยสฺส สวิภตฺติสฺส ตํอาเทโส โหติ วา นํมฺหิ วิภตติมฺหิ

คุณวตํ, คุณวนฺตานํ, สติมตํ, สติมนฺตานํ.

นํมฺหีติ กิมตฺถํ? คุณวนฺโต ติฏฺฐนฺติ, สติมนฺโต ติฏฺฐนฺติ.

๑๒๙, ๒๒๒. อิมสฺสิทมํสิสุ นปุํสเก.

สพฺพสฺเสว อิมสทฺทสฺส สวิภตฺติสฺส อิทํอาเทโส โหติ วา อํสิสุ นปุญสเก วตฺตมานสฺส.

อิทํ จิตฺตํ ปสฺสสิ, อิทํ จิตฺตํ ติฏฺฐติ, อิมํ จิตฺตํ ปสฺสสิ. อิมํ จิตฺตํ ติฏฺฐติ.

นถุํสเกติ กิมตฺถํ? อิมํ ปุริสํ ปสฺสสิ. อยํ ปุริโส ติฏฺฐติ.

๑๓๘, ๒๒๕. อมุสฺสาทุํ.

สพฺพสฺเสว อมุสทฺทสฺส สวิภตฺติสฺส อทุํอาเทโส โหติ อํสิสุ นปุํสเก วตฺตมานสฺส.

อทุํ ปุปฺผํ ปสฺสสิ, อทุํ ปุปฺผํ วิโรจติ.

นปุํสเกติ กิมตฺถํ? อมุํ ราชานํ ปสฺสสิ, อสุ ราชา ติฏฺฐติ.

๑๓๑,.. อิตฺถิปุมนปุํสกสงฺขฺยํ.

“อิตฺถิปุมนปุํสกสงฺขฺยํ” อิจฺเจตํ อธิการตฺถํ เวทิตพฺพํ.

๑๓๒, ๒๒๘. โยสุ ทฺวินฺนํ ทฺเว จ.

ทฺวินฺนํ สงฺขฺยานํ อิตฺถิปุมนปุํสเก วตฺตมานานํ สวิภตฺตีนํ ทฺเว โหติ โยอิจฺเจเตสุ.

ทฺเว อิตฺถิโย, ทฺเว ธมฺมา. ทฺเว รูปานิ.

โยสฺวีติ กิมตฺถํ? ทฺวีสุ.

จคฺคหเณน ทุเว ทฺวย อุภ อุภย ทุวิ จ โหนฺติ โยนาอนมิจฺเจเตสุ. ทุเว สมณา.

ทุเว พฺราหฺมณา, ทุเว ชนา, ทฺวเยน, ทฺวยํ, อุภินฺนํ, อุภเยสํ ทุวินฺนํ.

๑๓๓, ๒๓๐. ติ จตุนฺนํ ติสฺโส จตสฺโส ตโย จตฺตาโร ตีณิ จตฺตาริ.

ติจตุนฺนํ สงฺขฺยานํ อิตฺถิปุมนปุํสเก วตฺตมานานํ สวิภตฺตีนํ ติสฺโส

จตสฺโส ตโย จตฺตาโร ตีณิ จตฺตาริอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ ยถาสงฺขฺยํ โยอิจฺเจเตสุ.

ติสฺโส เวทนา จตสฺโส ทิสา, ตโย ชนา, ชเน, จตฺตาโร ปุริสา, ปุริเส, ตีณิ อายตนานิ, จตฺตาริ อริยสจฺจานิ.

โยสฺวีติ กิมตฺถํ? ตีสุ, จตูสุ.

๑๓๔, ๒๕๑. ปญฺจาทีนมกาโร.

ปญฺจาทีนํ สงฺขฺยานํ อิตฺถิปุมนปุํสเก วตฺตมานานํ สวิภตฺติสฺสอนฺตสฺส สรสฺส อกาโร โหติ โยอิจฺเจเตสุ.

ปญฺจ, ปญฺจ, ฉ, ฉ, สตฺต, สตฺต, อฏฺฐ, อฏฺฐ, นว, นว, ทส, ทส.

ปญฺจาทีนมิติ กิมตฺถํ? ทฺเว, ตโย.

๑๓๕, ๑๑๘. ราชสฺส รญฺโญ ราชิโน เส.

สพฺพสฺเสว ราชสทฺทสฺส สวิภตฺติสฺส รญฺโญราชิโนอิจฺเจเต อาเทสา

โหนฺติ เส วิภตฺติมฺหิ.

รญฺโญ, ราชิโน.

เสติ กิมตฺถํ? รญฺญา.

๑๓๖, ๑๑๙. รญฺญํ นํมฺหิ วา.

สพฺพสฺเสว ราชสทฺทสฺส สวิภตฺติสฺส รญฺญํอาเทโส โหติ วา นํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

รญฺญํ, ราชูนํ อิทํ รฏฺฐํ.

๑๓๗, ๑๑๖. นามฺหิรญฺญา วา.

สพฺพสฺเสว ราชสทฺทสฺส สวิภตฺติสฺส รญฺญาอาเทโส โหติ วา นามฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

เตน รญฺญา กตํ. ราเชน วา กตํ.

นามฺหีติ กิมตฺถํ? รญฺโญ สนฺตกํ.

๑๓๘, ๑๒๑. สฺมึมฺหิ รญฺเญ ราชินิ.

สพฺพสฺเสว ราชสทฺทสฺส สวิภตฺติสฺส รญฺเญราชินิอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ สฺมึมฺหิวิภตฺติมฺหิ.

รญฺเญ, ราชินิ สีลํ ติฏฺฐติ.

๑๓๙, ๒๔๕. ตุมฺหากํ ตยิมยิ.

สพฺเพสํ ตุมฺห อมฺห สทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ตยิ มยิอิจฺเจเต อาเทโส โหนฺติ ยถาสงฺขฺยํ สฺมึมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ตยิ, มยิ.

สฺมึมฺหีติ กิมตฺถํ? ตฺวํ ภวสิ, อหํ ภวามิ.

๑๔๐, ๒๓๒. ตฺวมหํ สิมฺหิ จ.

สพฺเพสํ ตุมฺห อมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ตฺวํ อหํอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ ยถาสงฺขฺยํ สิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ตฺวํ, อหํ.

สิมฺหีติ กิมตฺถํ? ตยิ, มยิ.

จคฺคหเณน ตุวํ จ โหติ. ตุวํ สตฺถา.

๑๔๑, ๒๔๑. ตว มมเส.

สพฺเพสํ ตุมฺห อมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ตวมมอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ ยถาญสงฺขฺยํ เส วิภตฺติมฺหิ.

ตว, มม.

เสติ กิมตฺถํ? ตยิ, มยิ.

๑๔๒, ๒๔๒. ตุยฺหํ มยฺหญฺจ.

สพฺเพสํ ตุมฺห อมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ตุยฺหํ มยฺหํอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ ยถาสงฺขฺยํ เส วิภตฺติมฺหิ.

ตุยฺหํ, มยฺหํ ธนํ ทียเต.

เสติ กิมตฺถํ? ตยา, มยา.

๑๔๓, ๒๓๕. ตํ มมํมฺหิ.

สพฺเพสํ ตุมฺห อมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ตํ มอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ ยถาสงฺขฺยํ อํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ตํ, มํ.

อํมฺหีติ กิมตฺถํ? ตยา มยา.

๑๔๔, ๒๓๔. ตวํ มมญฺจ นวา.

สพฺเพสํ ตุมฺห อมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ตวํ มมํอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ นวา ยถาสงฺขฺยํ อํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ตวํ, มมํ ปสฺสติ.

นวาติ กิมตฺถํ? ตํ, มํ ปสฺสติ.

จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํ.

๑๔๕, ๒๓๘. นามฺหี ตยา มยา.

สพฺเพสํ ตุมฺห อมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ตยา มยาอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ ยถาสงฺขฺยํ นามฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ตยา, มยา กตํ.

นามฺหิติ กิมตฺถํ? ตุมฺเหหิ, อมฺเหหิ.

๑๔๖, ๒๓๖. ตุมฺหสฺส ตุวํ ตฺวมํมฺหิ.

สพฺพสฺส ตุมฺหสทฺทสฺส สวิภตฺติสฺส ตุวํ ตฺวํ อิจฺเจเต อาเทสา

โหนฺติ อํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

กลิงฺครสฺส ตุวํ มญฺเญ, กฏฺฐสฺส ตฺวํ มญฺเญ.

๑๔๗, ๒๔๖. ปทโต ทุติยา จตุตฺถี ฉฏฺฐีสุ โวโน.

สพฺเพสํ ตุมฺหอมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ยทา ปทสฺมา ปเรสํ โว โนอาเทสา โหนฺติ นวา ยถาสงฺขฺยํ ทุติยา จตุตฺถีฉฏฺฐีอิจฺเจเตสุ พหุวจเนสุ.

ปหาย โว ภิกฺขเว คมิสฺสามิ, มา โน อชฺช วิกนฺตึสุ, รญฺโญสูทา มหานเส, เอวํ ทุติยตฺเถ.

ธมฺมํ โว ภิกฺขเว เทเสสฺสามิ, สํวิภเชถ โน รชฺเชน, เอวํ จตุตฺถฺยตฺเถ.

ตุฏฺโฐสฺมิ โว ภิกฺขเว ปกติยา, สตฺถา โน ภควา อนุปฺปตฺโต, เอวํ ฉฏฺฐฺยตฺเถ.

นวาติ กิมตฺถํ? เอโส อมฺหากํ สตฺถา.

ตุมฺหมฺหากมิติ กิมตฺถํ? เอเต อิสโย ปสฺสสิ.

ปทโตติ กิมตฺถํ? ตุมฺหากํ สตฺถา.

เอเตสฺวีติ กิมตฺถํ? คจฺฉถ ตุมฺเห.

๑๔๘, ๒๔๗. เตเมกวจเนสุ จ.

สพฺเพสํ ตุมฺห อมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ยทา ปทสฺมา ปเรสํ เต เม อาเทสา โหนฺติ ยถาสงฺขฺยํ จตุตฺถีฉฏฺฐีอิจฺเจเตสุ เอกวจเนสุ.

ททามิ เต คามวรานิ ปญฺจ, ททาหิ เม คามวรํ, อิทํ เต รฏฺฐํ, อยํ เม ปุตฺโต.

ปทโตติ กิมตฺถํ? ตว ญาติ, มม ญาติ.

๑๔๙, ๑๔๘. น อํมฺหิ.

สพฺเพสํ ตุมฺห อมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ยทา ปทสฺมา ปเรสํ เต เมอาเทสา น โหนฺติ อํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ปสฺเสยฺย ตํ วสฺสสตํ อโรคํ, โส มํ พฺรวีติ.

๑๕๐, ๒๔๙. วา ตติเย จ.

สพฺเพสํ ตุมฺหอมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ยทา ปทสฺมา ปเรสํ เตเมอาเทสา โหนฺติ วา ยถาสงฺขฺยํ ตติเยกวจเน ปเร.

กตํ เต ปาปํ, กตํ เม ปาปํ, กตํ ตยา ปาปํ, กตํ มยา ปาปํ.

ปทโตติ กิมตฺถํ? ตยา กตํ, มยา กตํ.

๑๕๑, ๒๕๐. พหุวจเนสุ โวโน.

สพฺเพสํ ตุมฺหอมฺหสทฺทานํ สวิภตฺตีนํ ยทา ปทสฺมา ปเรสํ โวโนอาเทสาโหนฺติ ยถาสงฺขฺยํ ตติยาพหุวจเนสุ ปเรสุ.

กตํ โว กมฺมํ, กตํ โน กมฺมํ.

ปทโตติ กิมตฺถํ? ตุมฺเหหิ กตํ, อมฺเหหิ กตํ.

พหุวจนคฺคหเณน โยมฺหิ ปฐเม โว โนอาเทสา โหนฺติ. คามํ โว คจฺเฉยฺยาถ, คามํ โน คจฺเฉยฺยาม.

๑๕๒, ๒๓๖. ปุมนฺตสฺสา สิมฺหิ.

ปุมอิจฺเจวมนฺตสฺส สวิภตฺติสฺส อาอาเทโส โหติ สิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ปุมา ติฏฺฐติ.

สิมฺหีติ กิมตฺถํ? ปุมาโน ติฏฺฐนฺติ.

อนฺตคฺคหเณน มฆว ยุวอิจฺเจวมาทีนมนฺตสฺสสวิภตฺติสฺส อาอาเทโส โหติ.

มฆวา, ยุวา.

๑๕๓, ๑๓๘. อมาลปเนกวจเน.

ปุมอิจฺเจวมนฺตสฺส สวิภตฺติสฺส อํอาเทโส โหติ อาลปเนกวจเน ปเร.

เห ปุมํ.

อาลปเนติ กิมตฺถํ? ปุมา.

เอกวจเนติ กิมตฺถํ? เห ปุมาโน.

๑๕๔,.. สมาเส จ วิภาสา.

ปุมอิจฺเจวมนฺตสฺส สมาเส จ อํอาเทโส โหติ วิภาสา สมาเส กเต.

อิตฺถี จ ปุมา จ นปุํสกํ จ อิตฺถิปุมนปุํสกานิ. อิตฺถิปุมนปุํสกานํสมูโห อิตฺถิปุมนปุํสกสมูโห.

วิภาสาติ กิมตฺถํ? อิตฺถิปุมนปุํสกานิ.

๑๕๕, ๑๓๗. โยสฺวาโน.

ปุมอิจฺเจวมนฺตสฺส สวิภตฺติสฺส อาโนอาเทโส โหติ โยสุ วิภตฺตีสุ.

ปุมาโน, เห ปุมาโน.

โยสฺวีติ กิมตฺถํ? ปุมา.

๑๕๖, ๑๔๒. อาเน สฺมึมฺหิ วา.

ปุมอิจฺเจวมนฺตสฺส สวิภตฺติสฺส อาเน อาเทโส โหติ วา สฺมึมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ปุมาเน, ปุเม วา.

๑๕๗, ๑๔๐. หิวิภตฺติมฺหิ จ.

ปุมอิจฺเจวมนฺตสฺส หิวิภตฺติมฺหิ จ อาเนอาเทโส โหติ.

ปุมาเนหิ, ปุมาเนภิ.

ปุน วิภตฺติคฺคหณํ กิมตฺถํ? สวิภตฺติคฺคหณนิวตฺตนตฺถํ. ปุมาเนหิ.

จคฺคหเณน มฆว ยุวอิจฺเจวมาทีนมนฺตสฺส อานอาเทโส โหติ สิ โย อํ โย อิจฺเจเตสุ วิภตฺตีสุ, ปุมกมฺมถามนฺตสฺส จุกาโร โหติ ส สฺมา สุ วิภตฺตีสุ. มฆวาโน, มฆวานา. มฆวานํ, มฆวาเน. ยุวาโน, ยุวานา, ยุวานํ, ยุวาเน, ปุมุโน, ปุมุนา. กมฺมุโน, กมฺมุนา, ถามุโน, ถามุนา.

๑๕๘, ๑๔๓. สุสฺมิมา วา.

ปุมอิจฺเจวมนฺตสฺส สุอิจฺเจตสฺมึวิภตฺติมฺหิ อาอาเทโส โหติ วา.

ปุมาสุ, ปุเมสุ วา.

๑๕๖, ๑๓๙. อุนามฺหิ จ.

ปุมอิจฺเจวมนฺตสฺส อาอุอาเทสา โหนฺติ วา นามฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ปุมานา, ปุมุนา, ปุเมน วา.

จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํ.

๑๖๐, ๑๖๗. อ กมฺมนฺตสฺส จ.

กมฺมอิจฺเจวมนฺตสฺส จ อุอ อาเทสา โหนฺติ วา นามฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

กมฺมุนา, กมฺมนา, กมฺเมน วา.

จคฺคหเณน มฆวยุวอิจฺเจวมนฺตสฺส อาอาเท โส โหติ กฺวจิ นาสุอิจฺเจเตสุ วิภตฺตีสุ. มฆวานา, มฆวาสุ, มฆเวสุ, มฆเวน วา. ยุวานา, ยุวาสุ, ยุเวสุ, ยุเวน วา.

อิติ นามกปฺเป ทุติโย กณฺโฑ.

ตติยกณฺฑ

๑๖๑, ๒๔๔. ตุมฺห’มฺเหหิ นมากํ.

เตหิ ตุมฺหอมฺเหหิ นํวจนสฺส อากํ โหติ.

ตุมฺหากํ, อมฺหากํ.

นมิติ กิมตฺถํ? ตุมฺเหหิ, อมฺเหหิ.

๑๖๒, ๒๓๗. วา ยฺวปฺปฐโม.

เตหิ ตุมฺหอมฺเหหิ โย อปฺปฐโม อากํโหติ วา.

ตุมฺหากํ ปสฺสามิ, ตุมฺเห ปสฺสามิ วา. อมฺหากํ ปสฺสสิ, อมฺเห ปสฺสสิ วา.

โยติ กิมตฺถํ? ตุมฺเหหิ, อมฺเหหิ.

อปฺปฐโมติ กิมตฺถํ? คจฺฉถ ตุมฺเห, คจฺฉาม มยํ.

วาติวิกปฺปนตฺเถน โยนํ อํ อานํ โหนฺติ. ตุมฺหํ ตุมฺหานํ. อมฺหํ, อมฺหานํ.

๑๖๓, ๒๔๐. สสฺสํ.

เตหิ หุมฺหอมฺเหหิ สสฺส วิภตฺติสฺส อํ อาเทโส โหติ วา.

ตุมฺหํ ทียเต, ตว ทียเต. ตุมฺหํ ปริคฺคโห, ตว ปริคฺคโห. อมฺหํ ทียเต, มม

ทียเต. อมฺหํ ปริคฺคโห, มม ปริคฺคโห.

สสฺเสติ กิมตฺถํ? ตุมฺเหสุ, อมฺเหสุ.

๑๖๔, ๒๐๐. สพฺพนาม’การเต ปฐโม.

สพฺเพสํ สพฺพนามานํ อการโต โย ปฐโม เอตฺตมาปชฺชเต.

สพฺเพ, เย, เต, เก, ตุมฺเห, อมฺเห, อิเม.

สพฺพนามาติ กิมตฺถํ? เทวา, อสุรา, นาคา, คนฺธพฺพา, มนุสฺสา.

อการโตติ กิมตฺถํ? อมู ปุริสา ติฏฺฐนฺติ.

โยติ กิมตฺถํ? สพฺโพ, โย, โส, โก, อยํ.

ปฐมคฺคหณํ อุตฺตรสุตฺตตฺถํ.

๑๖๕, ๒๐๘. ทฺวนฺทฏฺฐา วา.

ตสฺมา สพฺพนาม’การโต ทฺวนฺทฏฺฐา โย ปฐโม เอตฺตมาปชฺชเต วา.

กตรกตเม, กตรกตมา วา.

สพฺพนามาติ กิมตฺถํ? เทวาสุรนาค คนฺธพฺพมนุสฺสา.

ทฺวนฺทฏฺฐาติ กิมตฺถํ? เต, สพฺเพ.

๑๖๖, ๒๐๙. นาญฺญํ สพฺพนามิกํ.

สพฺพนามิกานํ ทฺวนฺทฏฺเฐ นาญฺญํ การิยํ โหติ,

ปุพฺพาปรานํ, ปุพฺพุตฺตรานํ, อธรุตฺตรานํ.

๑๖๗, ๒๑๐. พหุพฺพีหิมฺหิ จ.

พหุพฺพีหิมฺหิ จ สมาเส สพฺพนามวิธานญฺจ นาญฺญํ การิยํ โหติ.

ปิยปุพฺพาย, ปิยปุพฺพานํ, ปิยปุพฺเพ, ปิยปุพฺพสฺส.

เจติ กิมตฺถํ? สพฺพนามวิธานํ โหติ, ทกฺขิณ ปุพฺพสฺสํ, ทกฺขิณปุพฺพสฺสา, อุตฺตรปุพฺพสฺสํ, อุตฺตรปุพฺพสฺสา.

๑๖๘, ๒๐๓. สพฺพโต นํ สํ สานํ.

สพฺพโต สพฺพนามโต นํวจนสฺส สํสานํอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ.

สพฺเพสํ, สพฺเพสานํ, สพฺพาสํ, สพฺพาสานํ. เยสํ, เยสานํ, ยาสํ, ยาสานํ. เตสํ, เตสานํ, ตาสํ, ตาสานํ. เกสํ, เกสานํ, กาสํ, กาสานํ. อิเมสํ, อิเมสานํ, อิมาสํ, อิมาสานํ. อมูสํ, อมูสานํ.

นมิติ กิมตฺถํ? สพฺพสฺส, ยสฺส, ตสฺส, กสฺส. เอวํ สพฺพตฺถ.

๑๖๙, ๑๑๗. ราชสฺส ราชุ สุนํหิสุ จ.

สพฺพสฺเสว ราชสทฺทสฺส ราชุอาเทโส โหติ สุนํหิอิจฺเจเตสุ.

ราชูสุ, ราชูนํ, ราชูหิ, ราชูภิ.

สุนํหิสูติ กิมตฺถํ? ราชา.

จคฺคหณมวธารณตฺถํ. ราเชสุ, ราชานํ, ราเชหิ ราเชภิ.

๑๗๐, ๒๒๐. สพฺพสฺสิมสฺเส วา.

สพฺพสฺเสว อิมสทฺทสฺส เอกาโร โหติ วา สุนํหิอิจฺเจเตสุ.

เอสุ, อิเมสุ, เอสํ, อิเมสํ, เอหิ, เอภิ, อิเมหิ, อิเมภิ.

อิมสฺเสติ กิมตฺถํ? เอเตสุ, เอเตสํ, เอเตหิ, เอเตภิ.

๑๗๑, ๒๑๙. อนิมิ นามฺหิ จ.

อิมสทฺทสฺส สพฺพสฺเสว อน อิมิอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ นามฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

อเนน ธมฺมทาเนน. สุขิตา โหตุ สา ปชา.

อิมินา พุทฺธปูเชน, ปตฺวาน อมตํ ปทํ.

นามฺหีติ กิมตฺถํ? อิเมสุ, อิเมสํ, อิเมหิ, อิเมภิ.

๑๗๒, ๒๑๘. อนปุํสกสฺสายํ สิมฺหี.

อิมสทฺทสฺส สพฺพสฺเสว อนปุํสกสฺส อยํอาเทโส โหติ สิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

อยํ ปุริโส, อยํ อิตฺถี.

อนปุํสกสฺเสติ กิมตฺถํ? อิทํ จิตฺตํ ติฏฺฐติ.

สิมฺหีติ กิมตฺถํ? อิมํ ปุริสํ ปสฺสสิ ตฺวํ.

๑๗๓, ๒๒๓. อมุสฺส โม สํ.

อมุสทฺทสฺส อนปุํสกสฺส มกาโร สการมาปชฺชเต วา สิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

อสุ ราชา, อสุ อิตฺถี, อมุโก ราชา, อมุกา อิตฺถี.

อนปุํสกสฺเสติ กิมตฺถํ? อทุํ ปุปฺผํ วิโรจติ.

อมุสฺเสติ กิมตฺถํ? อยํ ปุริโส ติฏฺฐติ.

สิมฺหีติ กิมตฺถํ? อมฺหํ ปุริสํ ปสฺสสิ.

๑๗๔, ๒๑๑. เอตเตสํ โต.

เอต ตอิจฺเจเตสํ อนปุํสกานํ ตกาโร สการมาปชฺชเต สิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

เอโส ปุริโส, เอสา อิตฺถี, โส ปุริโส, สา อิตฺถี.

เอตเตสมิติ กิมตฺถํ? อิตโร ปุริโส, อิตรา อิตฺถี.

อนปุํสกานมิติ กิมตฺถํ? เอตํ จิตฺตํ, เอตํ รูปํ. ตํ จิตฺตํ, ตํ รูปํ.

๑๕๗, ๒๑๒. ตสฺส วา นตฺตํ สพฺพตฺถ.

นาย, ตาย, นํ, ตํ, เน, เต, เนสุ, เตสุ, นมฺหิ, ตมฺหิ, นาหิ, ตาหิ, นาภิ, ตาภิ.

ตสฺส สพฺพนามสฺส ตการสฺส นตฺตํ โหติ วา สพฺพตฺถ ลิงฺเคสุ.

นาย, ตาย, นํ, ตํ, เน, เต, เนสุ, เตสุ, นมฺหิ, ตมฺหิ, นาหิ, ตาหิ, นาภิ, ตาภิ.

๑๗๖, ๒๑๓. สสฺมาสฺมึสํสาสฺวตฺตํ.

ตสฺส สพฺพนามสฺส ตการสฺส สพฺพสฺเสว อตฺตํ โหติ วา สสฺมาสฺมึ สํสาอิจฺเจเตสุ สพฺพตฺถ ลิงฺเคสุ.

อสฺส, ตสฺส, อสฺมา, ตสฺมา, อสฺมึ, ตสฺมึ, อสฺสํ, ตสฺสํ, อสฺสา, ตสฺสา.

ตการสฺเสติ กิมตฺถํ? อมุสฺสํ, อมุสฺสา.

เอเตสฺวีติ กิมตฺถํ? เนสุ, เตสุ.

๑๗๗, ๒๒๑. อิมสทฺทสฺส จ.

อิมสทฺทสฺส จ สพฺพสฺเสว อตฺตํ โหติ วา สสฺมาสฺมึ สํ สาอิจฺเจเตสุ สพฺพตฺถ ลิงฺเคสุ.

อสฺส, อิมสฺส, อสฺมา, อิมสฺมา, อสฺมึ, อิมสฺมึ, อสฺสํ, อิมิสฺสํ, อสฺสา, อิมิสฺสา.

อิมสทฺทสฺเสติ กิมตฺถํ? เอติสฺสํ, เอติสฺสา.

๑๗๘, ๒๒. สพฺพโต โก.

สพฺพโต สพฺพนามโต กการาคโม โหติ วา สิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

สพฺพโก, ยโก, สโก, อมุโก, อสุโก.

วาติ กิมตฺถํ? สพฺโพ, โย, โส, โก.

สพฺพนามโตติ กิมตฺถํ? ปุริโส.

ปุน สพฺพโตคฺคหเณน อญฺญสฺมาปิ กการาคโม โหติ, หีนโก, โปตโก.

๑๗๙, ๒๐๔. ยปโต สฺมึสานํ สํสา.

สพฺพโต สพฺพนามโต ฆปสญฺญโต สฺมึสอิจฺเจเตสํ สํสา อาเทสา โหนฺติ วา ยถาสงฺขฺยํ.

สพฺพสฺสํ, สพฺพสฺสา, สพฺพายํ, สพฺพาย, อิมิสฺสํ, อิมิสฺสา,

อิมายํ, อิมาย, อมุสฺสํ, อมุสฺสา, อมุยํ, อมุยา.

สพฺพนามโตติ กิมตฺถํ? อิตฺถิยํ, อิตฺถิยา.

สฺมึสานมิติ กิมตฺถํ? อมุโย.

๑๘๐, ๒๐๗. เนตาหิ สฺมิมาย ยา.

เอเตหิ สพฺพนาเมหิ ฆปสญฺเญหิ สฺมึวจนสฺส เนว อาย ยาอาเทสา โหนฺติ.

เอติสฺสํ, เอตายํ, อิมิสฺสํ, อิมายํ, อมุสฺสํ, อมุยํ.

สฺมึนฺติ กิมตฺถํ? ตาย อิตฺถิยา มุขํ.

เอตาหีติ กิมตฺถํ? กญฺญาย, วีณาย, คงฺคาย, กปาลิกาย.

๑๘๑, ๙๕. มโนคณาทิโต สฺมึนานมิอา.

ตสฺมา มโนคณาทิโต สฺมึนาอิจฺเจเตสํ อิการอาการาเทสา โหนฺติ วา ยถาสงฺขฺยํ.

มนสิ, มนุสฺมึ, สิรสิ, สิรสฺมึ, มนสา, มเนน, วจสา, วเจน, สิรสา,

สิเรน, สรสา, สเรน, ตปสา, ตเปน, วยสา, วเยน, ยสสา, ยเสน, เตชสา, เตเชน, อุรสา,

อุเรน, ถามสา, ถาเมน.

สฺมึนานมิติ กิมตฺถํ? มโน, สิโร, ตโม, ตโป, เตโช.

อาทิคฺคหเณน อญฺญาสฺมาปิ สฺมึนานํ อิการอาการาเทสา โหนฺติ, พิลสิ, พิลสา, ปทสิ, ปทสา.

๑๘๒, ๙๗. สสฺส โจ.

ตสฺมา มโนคณาทิโต สสฺส จ โอกาโร โหติ.

มนโส, ถามโส, ตปโส.

๑๘๓, ๔๘. เอเตสโม โลเป.

เอเตสํ มโนคณาทีนํ อนฺโต โอตฺตมาปชฺชเต วิภตฺติโลเป กเต.

มโนมยํ, อโยมยํ, เตโชสเมน, ตโปคุเณน, สิโรรุเหน.

อาทิคฺคหณํ กิมตฺถํ? อญฺเญสมนฺโต โอตฺตมาปชฺชเต. อาโปสเมน, วาโยสเมน.

โลเปติ กิมตฺถํ? ปทยา, ตปสา, ยสสา, วจสา, มนสา, เอวมญฺเญปิ โยเชตพฺพา.

๑๘๔, ๙๖. ส สเร วาคโม.

เอเตเหว มโนคณาทีหิ วิภตฺตาเทเส สเร ปเร สการาคโม โหติ วา.

มนสา, วจสา, มนสิ, วจสิ.

วาติ กิมตฺถํ? มเนน, เตเชน, วเสน,

สเรติ กิมตฺถํ? มโน, เตโช, ยโส.

ปุน อาทิคฺคหเณน อญฺญสฺมิมฺปิ ปจฺจเย ปเร สการาคโม โหติ. มานสิกํ, วาจสิกํ.

๑๘๕, ๑๑๒. สนฺตสทฺทสฺส โส เต โพ จนฺเต.

สพฺพสฺส สนฺตสทฺทสฺส สการาเทโส โหติ ภกาเร ปเร, อนฺเต จ พการาคโมโหติ.

สพฺภิเรว สมาเสถ, สพฺภิกุพฺเพถ สนฺถวํ.

สตํ สทฺธมฺมมญฺญาย, เสยฺโย โหติ น ปาปิโย.

ชีรนฺติ เว ราชรถา สุจิตฺตา.

อโถ สรีรมฺปิ ชรํ อุเปติ.

สตญฺจ ธมฺโม น ชรํ อุเปติ, สนฺโต หเว สพฺภิ ปเวทยนฺติ.

สพฺภูโต, สพฺภาโว.

เภติ กิมตฺถํ? สนฺเตหิ ปูชิโต ภควา.

จคฺคหณํ กฺวจิ สการสฺเสว ปสิทฺธิธตฺถํ. สกฺกาโร, สกฺกโต.

๑๙๖, ๑๐๗. สิมฺหิคจฺฉนฺตาทีนํ นฺตสทฺโท อํ.

สิมฺหิ คจฺฉนฺตาทีนํ นฺตสทฺโท อมาปชฺชเต วา.

คจฺฉํ, คจฺฉนฺโต, มหํ, มหนฺโต, จรํ, จรนฺโต, ขาทํ, ขาทนฺโต.

คจฺฉนฺตาทีนมิติ กิมตฺถํ? อนฺโต, ทนฺโต, วนฺโต, สนฺโต.

๑๘๗, ๑๐๘. เสเสสุ นฺตุว.

คจฺฉนฺตาทีนํนฺตสทฺโทนฺตุปฺปจฺจโยว ทฏฺฐพฺโพ เสเสสุ วิภตฺติปฺปจฺจเยสุ.

คจฺฉโต, มหโต, คจฺฉติ, มหติ, คจฺฉตา, มหตา.

เสเสสูติ กิมตฺถํ? คจฺฉํ, มหํ, จรํ, ขาทํ.

๑๘๘, ๑๑๕. พฺรหฺมตฺต สข ราชาทิโต อมานํ.

พฺรหฺม อตฺต สข ราชอิจฺเจวมาทิโต อํวจนสฺส อานํ โหติ วา.

พฺรหฺมานํ, พฺรหฺมํ, อตฺตานํ, อตฺตํ, สขานํ, สขํ, ราชานํ, ราชํ.

อมิติ กิมตฺถํ? ราชา.

๑๘๙, ๑๑๓. สฺยา จ.

พฺรหฺม อตฺต สข ราชอิจฺเจวมาทิโต สิวจนสฺส อา จ โหติ.

พฺรหฺมา, อตฺตา, สขา, ราชา, อาตุมา.

๑๙๐, ๑๑๔. โยนมาโน.

พฺรหฺมอตฺต สข ราชอิจฺเจวมาทิโต โยนํ อาโนอาเทโส โหติ.

พฺรหฺมาโน, อตฺตาโน, สขาโน, ราชาโน, อาตุมาโน.

๑๙๑, ๑๓๐. สขโต จาโย โน.

ตสฺมา สขโต จ โยนํ อาโย โน อาเทสา โหนฺติ.

สขาโย, สขิโน.

โยนมิติ กิมตฺถํ? สขา.

๑๙๒, ๑๓๕. สฺมิเม.

ตสฺมา สขโต สฺมึวจนสฺส เอกาโร โหติ.

สเข.

๑๙๓, ๑๒๒. พฺรหฺมโต คสฺส จ.

ตสฺมา พฺรหฺมโต คสฺส จ เอกาโร โหติ. เห พฺรหฺเม.

๑๙๔, ๑๓๑. สขนฺตสฺสิ โน นา นํ เสสุ.

ตสฺส สขนฺตสฺส อิกาโร โหติ โนนานํสอิจฺเจเตสุ.

สขิโน, สขินา, สขีนํ, สขิสฺส.

เอเตสฺวีติ กิมตฺถํ? สขาเรหิ.

๑๙๕, ๑๓๔. อาโร หิมฺหิ วา.

ตสฺส สขนฺตสฺส อาโร โหติ วา หิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ. สขาเรหิ, สเขหิ.

๑๙๖, ๑๓๓. สุนมํสุ วา.

ตสฺส สขนฺตสฺส อาโร โหติ วา สุนํ อํอิจฺเจเตสุ.

สขาเรสุ, สเขสุ, สขารานํ, สขีนํ, สขารํ, สขํ.

๑๙๗, ๑๒๕. พฺรหฺมโต ตุ สฺมึ นิ.

ตสฺมา พฺรหฺมโต สฺมึวจนสฺส นิอาเทโส โหติ. พฺรหฺมนิ.

ตุคฺคหเณน อพฺรหฺมโตปิ สฺมึ วจนสฺส นิ โหติ. กมฺมนิ, จมฺมนิ, มุทฺธนิ.

๑๙๘, ๑๒๓. อุตฺตํ สนาสุ.

ตสฺส พฺรหฺมสทฺทสฺส อนฺโต อุตฺตมาปชฺชเต สนาอิจฺเจเตสุ.

พฺรหฺมุโน, พฺรหฺมุนา.

สนาสูติ กิมตฺถํ? พฺรหฺมา.

๑๙๙, ๑๕๘. สตฺถุปิตาทีนมา สิสฺมึ สิโลโป จ.

สตฺถุปิตุอาทีนมนฺโต อตฺตมาปชฺชเต สิสฺมึ, สิโลโป จ โหติ.

สตฺถา, ปิตา, มาตา, ภาตา, กตฺตา.

สิสฺมินฺติ กิมตฺถํ? สตฺถุสฺส, ปิตุสฺส, มาตุสฺส, ภาตุสฺส, กตฺตุสฺส.

๒๐๐, ๑๕๙. อญฺเญสฺวารตฺตํ.

สตฺถุปิตุอาทีนมนฺโต อญฺเญสุ วจเนสุ อารตฺตมาปชฺชเต.

สตฺถารํ, ปิตรํ, มาตรํ, ภาตรํ, กตฺตารํ, สตฺถาเรหิ, ปิตเรหิ, มาตเรหิ, ภาตเรหิ, กตฺตาเรหิ.

อญฺเญสฺวีติ กิมตฺถํ? สตฺถา, ปิตา, มาตา, ภาตา, กตฺตา.

๒๐๑, ๑๖๓. วา นํมฺหิ.

สตฺถุปิตุอาทีนมนฺโต อารตฺตมาปชฺชเต วา นํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

สตฺถารานํ, ปิตรานํ, มาตรานํ, ภาตรานํ.

วาติ กิมตฺถํ? สตฺถานํ, ปิตูนํ, มาตูนํ, ภาตูนํ.

๒๐๒, ๑๖๔. สตฺถุนตฺตญฺจ.

ตสฺส สตฺถุสทฺทสฺส อนฺโต อตฺตมาปชฺชเต วา นํมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

สตฺถานํ, ปิตานํ, มาตานํ, ภาตานํ, กตฺตานํ.

วาติ กิมตฺถํ? สตฺถารานํ, ปิตรานํ, มาตรานํ, ภาตรานํ, ธีตรานํ.

จคฺคหณํ อญฺเญสมฺปิ สงฺคหณตฺถํ.

๒๐๓, ๑๖๒. อุสสฺมึ สโลโป จ.

สตฺถุปิตุอิจฺเจวมาทีนมนฺตสฺส อุตฺตํ โหติ วา สสฺมึ, สโลโป จ.

สตฺถุ, สตฺถุสฺส, สตฺถุโน ทียเต, ปริคฺคโห วา. ปิตุ, ปิตุสฺส,

ปิตุโน ทียเต, ปริคฺคโห วา. ภาตุ, ภาตุสฺส, ภาตุโน ทียเต, ปริคฺคโห วา.

จคฺคหณํ ทุติยสมฺปิณฺฑนตฺถํ.

๒๐๔, ๑๖๗. สกฺกมนฺธาตาทีนญฺจ.

สกฺกมนฺธาตุอิจฺเจวมาทีนมนฺโต อุตฺตมาปชฺชเต สสฺมึ, สโลโป จ โหติ.

สกฺกมนฺธาตุ อิว อสฺส ราชิโน วิภโว. เอวํ กตฺตุ, คนฺตุ, ทาตุ อิจฺเจวมาที.

ปุนารมฺภคฺคหณํ กิมตฺถํ? นิจฺจทีปนตฺถํ. สกฺกมนฺธาตุ.

จคฺคหณํ ทุติยสมฺปิณฺฑนตฺถํ.

๒๐๕, ๑๖๐. ตโต โยนโม ตุ.

ตโต อาราเทสโต สพฺเพสํ โย นํ โอการาเทโส โหติ.

สตฺถาโร, ปิตโร, มาตโร, ภาตโร, กตฺตาโร, วตฺตาโร.

ตุคฺคหเณน อญฺญสฺมาปิ โยนํ โอกาโร โหติ. จตุโร ชนา, คาโว, อุโภ ปุริสา.

๒๐๖, ๑๖๕. ตโต สฺมิมิ.

ตโต อาราเทสโต สฺมึวจนสฺส อิการาเทโส โหติ.

สตฺถริ, ปิตริ, มาตริ, ธีตริ, ภาตริ, กตฺตริ, วตฺตริ.

ปุน ตโตคหเณน อญฺญสฺมาปิ สฺมึวจนสฺส อิกาโร โหติ. ภุวิ.

๒๐๗, ๑๖๑. นา อา.

ตโต อาราเทสโต นาวจนสฺส อาอาเทโส โหติ.

สตฺถารา, ปิตรา, มาตรา, ภาตรา, ธีตรา, กตฺตารา, วตฺตารา.

๒๐๘, ๑๖๖. อาโร รสฺสมิกาเร.

อาราเทโส รสฺสมาปชฺชเต อิกาเร ปเร.

สตฺถริ, ปิตริ, มาตริ, ธีตริ, กตฺตริ, วตฺตริ.

๒๐๙, ๑๖๘. ปิตาทีนมสิมฺหิ.

ปิตาทีน มาราเทโส รสฺสมาปชฺชเต อสิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ.

ปิตรา, มาตรา, ภาตรา, มีตรา ปิตโร, มาตโร, ภาตโร, ธีตโร.

อสิมฺหิคฺคหณํ โตมฺหิ ปเร อิการาเทสญาปนตฺถํ. มาติโต, ปิติโต, ภาติโต, ทุหิติโต.

๒๑๐, ๒๓๙. ตยาตยีนํ ตกาโร ตฺวตฺตํ วา.

ตยาตยิ อิจฺเจเตสํ ตกาโร ตฺวตฺตมาปชฺชเต วา.

ตฺวยา, ตยา, ตฺวยิ, ตยิ.

เอเตสมิติ กิมตฺถํ? ตุวํ, ตวํ.

อิติ นามกปฺเป ตติโย กณฺโฑ.

จตุตฺถกณฺฑ

๒๑๑, ๑๒๖. อตฺตนฺโต หิสฺมิ’มนตฺตํ.

ตสฺส อตฺตโน อนฺโต อนตฺตมาปชฺชเต หิมฺหิ วิภตฺติมฺหิ. อตฺตเนหิ, อตฺตเนภิ.

อตฺตนฺโตติ กิมตฺถํ? ราเชหิ, ราเชภิ.

หิสฺมินฺติ กิมตฺถํ? อตฺตโน.

อนตฺตมิติภาวนิทฺเทเสน อตฺตสทฺทสฺส สกาเทโส โหติ สพฺพาสุ วิภตฺตีสุ.

สโก, สกา, สกํ, สเก.

๒๑๒, ๓๒๙. ตโต สฺมึนิ.

ตโต อตฺตโต สฺมึวจนสฺส นิ โหติ. อตฺตนิ.

๒๑๓, ๑๒๗. สสฺส โน.

ตโตอตฺตโต สสฺส วิภตฺติสฺส โน โหติ, อตฺตโน.

๒๑๔, ๑๒๘. สฺมา นา.

ตโต อตฺตโต สฺมา วจนสฺส นา โหติ. อตฺตนา.

ปุน ตโตคหเณน ตสฺส อตฺตโน ตการสฺเสว รกาโร โหติ สพฺเพสุ วจเนสุ. อตฺรโช, อตฺรชํ.

๒๑๕, ๑๔๑. ฌลโต จ.

ฌลอิจฺเจเตหิ สฺมาวจนสฺส นา โหติ.

อคฺคินา, ทณฺฑินา, ภิกฺขุนา, สยมฺภุนา.

สฺมาติ กิมตฺถํ? อคฺคโย, มุนโย, อิสโย.

๒๑๖, ๑๘๐. ฆปโต สฺมึ ยํ วา.

ตสฺมา ฆปโต สฺมึ วจนสฺส ยํ โหติ วา.

กญฺญายํ, กญฺญาย. รตฺติยํ, รตฺติยา. อิตฺถิยํ, อิตฺถิยา. ยาคุยํ, ยาคุยา. วขุยํ, วธุยา.

๒๑๗, ๑๙๙. โยนํ นิ นปุํสเกหิ.

สพฺเพสํ โยนํ นิ โหติ วา นปุํสเกหิ ลิงฺเคหิ.

อฏฺฐีนิ, อฏฺฐี, อายูนิ, อายู.

นปุํสเกหีติ กิมตฺถํ? อิตฺถิโย.

๒๑๘, ๑๙๖. อโต นิจฺจํ.

อการนฺเตหิ นปุํสกลิงฺเคหิ โยนํ นิ โหติ นิจฺจํ.

ยานิ, ยานิ. ตานิ, ตานิ. กานิ, กานิ. ภยานิ, ภยานิ. รูปานิ, รูปานิ.

๒๑๙, ๑๙๖. สึ.

อการนฺเตหิ นปุํสกลิงฺเคหิ สิวจนสฺส อํ โหติ นิจฺจํ.

สพฺพํ, ยํ, ตํ, กํ, รูปํ.

๒๒๐, ๗๔. เสสโต โลปํ ปสิปิ.

ตโต นิทฺทิฏฺเฐหิ ลิเคหิ เสสขตา คสิอิจฺเจเต โลปมาปชฺชนฺเต.

โภติ อิตฺถิ, สา อิตฺถี. โภ ทณฺฑิ, โส ทณฺฑี. โภ สตฺถ, โส สตฺถา.โภ ราช, โส ราชา. เสสโตติ กิมตฺถํ? ปุริโส คจฺฉติ.

คสีติ กิมตฺถํ? อิตฺถิยา, สตฺถุสฺส.

๒๒๑, ๒๘๒. สพฺพาสมาวุโส ปสคฺคนิปาตาทีหิ จ.

สพฺพาสํ วิภตฺตีนํ เอกวจนพหุวจนานํ ปฐมา ทุติยาตติยา จตุตฺถี ปญฺจมี

ฉฏฺฐี สตฺตมีนํ โลโป โหติ, อาวุโส อุปสคฺค นิปาตอิจฺเจวมาทีหิ จ, ตฺวํ ปนาวุโส, ตุมฺเห ปนาวุโส, ปทโส ธมฺมํ วาเจยฺย, วิหารํ สฺเว อุปคจฺเฉยฺย.

ป, ปรา, นิ, นี, อุ, ทุ, สํ, วิ, อว, อนุ, ปริ, อธิ, อภิ, ปติ, สุ, อา, อติ, อปิ, อป, อุป, ปหาโร, ปราภโว, นิหาโร, นีหาโร, อุหาโร, ทุหาโร, สํหาโร, วิหาโร, อวหาโร, อนุหาโร, ปริหาโร, อธิหาโร, อภิหาโร, ปติหาโร, สุหาโร, อาหาโร, อติหาโร, อปิหาโร, อปหาโร, อุปหาโร, เอวํ วีสติ อุปสคฺเคหิ จ.

ยถา, ตถา, เอวํ, ขลุ, โข, ตตฺร, อโถ, อถ, หิ, ตุ จ, วา, โว, หํ, อภํ, อลํ, เอว, โห อโห, เห, อเห, เร, อเร, เอวมาทีหิ นิปาเตหิ จ โยเชตพฺพานิ.

จคฺคหณมวธารณตฺถํ.

๒๒๒, ๓๔๒. ปุมสฺส ลิงฺคาทีสุ สมาเสสุ.

ปุมอิจฺเจตสฺส อนฺโต โลปมาปชฺชเต ลิงฺคาทีสุ ปรปเทสุ สมาเสสุ.

ปุลฺลิงฺคํ, ปุมฺภาโว, ปุงฺโกกิโล.

ปุมสฺเสติ กิมตฺถํ? อิตฺถิลิงฺคํ, นปุํสกลิงฺคํ.

ลิงฺคาทีสูติ กิมตฺถํ? ปุมิตฺถี.

สมาเสสูติ กิมตฺถํ? ปุมสฺส ลิงฺคํ.

๒๒๓, ๑๘๘. อํ ยมีโต ปสญฺญโต.

อํ วจนสฺส ยํ โหติ วา อีโต ปสญฺญโต.

อิตฺถิยํ, อิตฺถึ.

ปสญฺญโตติ กิมตฺถํ? ทณฺฑินํ, โภคินํ.

อมิติ กิมตฺถํ? อิตฺถีหิ.

๒๒๔, ๑๕๓. นํ ฌโต กตรสฺสา.

ตสฺมา ฌโต กตรสฺสา อํ วจนสฺส นํ โหติ.

ทณฺฑินํ, โภคินํ.

ฌโตติ กิมตฺถํ? เวสฺสภุํ.

กตรสฺสาติ กิมตฺถํ? กุจฺฉึ.

๒๒๕, ๑๕๑. โยนํ โน.

สพฺเพสํ โยนํ ฌโต กตรสฺสา โน โหติ.

ทณฺฑิโน โภคิโน, เห ทณฺฑิโน, เห โภคิโน.

กตรสฺสาติ กิมตฺถํ? อคฺคโย, มุนโย, อิสโย.

ฌโตติ กิมตฺถํ? สยมฺภุโน.

โยนนฺติ กิมตฺถํ? ทณฺฑินา, โภคินา.

๒๒๖, ๑๕๔. สฺมึนิ.

ตสฺมา ฌโต กตรสฺสา สฺมึวจนสฺส นิอาเท โส โหติ.

ทณฺฑินิ, โภคินิ.

กตรสฺสาติ กิมตฺถํ? พฺยาธิมฺหิ.

๒๒๗, ๒๗๐. กิสฺส กเวจ.

กิมิจฺเจตสฺส โก จ โหติ วปจฺจเย ปเร.

กฺว คโตสิ ตฺวํ เทวานํ ปิยติสฺส.

จคฺคหเณน อวปจฺจเย ปเรปิ โก จ โหติ. โก ตํนินฺทิตุ มรหติ, กถํ โพธยิตุํ ธมฺมํ.

เวติ กิมตฺถํ? กุโต อาคโตสิ ตฺวํ.

๒๒๘, ๒๗๒. กุหึ หํ สุ จ.

กิมิจฺเจตสฺส กุ โหติ หึ หํอิจฺเจเตสุ จ. กุหึ คจฺฉสิ, กุลํ คจฺฉสิ.

จคฺคหเณน หิญฺจนํทาจนํ ปจฺจเยสุ ปเรสุ อญฺญตฺถาปิ กุ โหติ. กุหิญฺจนํ, กุทาจนํ.

๒๒๙, ๒๒๖. เสเสสุ จ.

กิมิจฺเจตสฺส โก โหติ เสเสสุ วิภตฺติปจฺจเยสุ ปเรสุ.

โก ปกาโร กถํ, กํ ปการํ กถํ.

จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํ.

๒๓๐, ๒๖๒. ตฺรโภเถสุ จ.

กิมิจฺเจตสฺส กุ โหติ ตฺรโตถ อิจฺเจเตสุ จ.

กุตฺร, กุโต, กุตฺถ.

จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํ,

๒๓๑, ๒๖๓. สพฺพสฺเสตสฺส, กาโร วา.

สพฺพสฺส เอตสทฺทสฺส อกาโร โหติ วา โตถอิจฺเจเตสุ.

อโต, อตฺถ, เอตฺโต, เอตฺถ.

๒๓๒, ๒๖๗. ตฺเร นิจฺจํ.

สพฺพสฺส เอตสทฺทสฺส อกาโร โหติ นิจฺจํ ตฺรปจฺจเย ปเร. อตฺร.

๒๓๓, ๒๖๔. เอ โตเถสุ จ.

สพฺพสฺส เอตสทฺทสฺส เอกาโร โหติ วา โตถอิจฺเจเตสุ.

เอตฺโต, อโต, เอตฺถ, อตฺถ.

๒๓๔, ๒๖๕. อิมสฺสิ ถํ ทานิ ห โต เธสุ จ.

อิมสทฺทสฺส สพฺพสฺเสว อิกาโร โหติ ถํ ทานิหโต ธอิจฺเจเตสุ.

อิตฺถํ, อิทานิ, อิห, อิโต, อิธ.

๒๓๕, ๒๘๑. อธุนามฺหิ จ.

อิมสทฺทสฺส สพฺพสฺเสว อกาโร โหติ ธุนามฺหิ ปจฺจเย ปเร. อธุนา.

จคฺคหณมวธารณตฺถํ.

๒๓๖, ๒๘๐. เอต รหิมฺหิ.

สพฺพสฺเสว อิมสทฺทสฺส เอตาเทโส โหติ รหิมฺหิ ปจฺจเย ปเร.

เอตรหิ.

๒๓๗, ๑๗๖. อิตฺถียโต อาปจฺจโย.

อิตฺถิยํ วตฺตมานาย อการโต อาปจฺจโย โหติ.

สพฺพา, ยา, สา, กา. กตรา.

๒๓๘, ๑๘๗. นทาทิโต วา อี.

นทาทิโต วาอนทาทิโตวา อิตฺถิยํ วตฺตมานาย อีปจฺจโย โหติ.

นที, มหี, กุมารี, ตรุณี, สขี, อิตฺถี.

๒๓๙, ๑๙๐. ณว ณิก เณยฺย ณ นฺตุหิ.

ณว ณิก เณยฺย ณ นฺตุอิจฺเจเตหิ อิตฺถิยํ วตฺตมาเนหิ อีปจฺจโย โหติ.

มาณวี, ปณฺฑวี, นาวิกี, เวนเตยฺยี, กุนฺเตยฺยี, โคตมี, คุณวตี, สามาญวตี.

๒๔๐, ๑๙๓. ปติ ภิกฺขุราชีการนฺเตหิ อินี.

ปติ ภิกฺขุ ราชีการนฺเตหิ อิตฺถิยํ วตฺตมาเนหิ อินีปจฺจโย โหติ.

คหปตานี, ภิกฺขุนี, ราชินี, หตฺถินี, ทณฺฑินี, เมธาวินี, ตปสฺสินี.

๒๔๑, ๑๙๑. นฺตุสฺส ตมีกาเร.

สพฺพสฺเสว นฺตุปจฺจยสฺส ตกาโร โหติ วา อีกาเร ปเร.

คุณวตี, คุณวนฺตี, กุลวตี, กุลวนฺตี, สติมตี. สติมนฺตี, มหตี, มหนฺตี,

โคตฺตมตี, โคตฺตมนฺตี.

๒๔๒, ๑๙๒. ภวโต โภโต.

สพฺพสฺเสว ภวนฺตสทฺทสฺส โภตาเทโส โหติ อีกาเร อิตฺถิคเต ปเร.

โภติ อยฺเย, โภติ กญฺเญ, โภติ ขราทิเย.

๒๔๓, ๑๑๐. โภเค ตุ.

สพฺพสฺเสว ภวนฺตสทฺทสฺส โภอาเทโส โหติ เค ปเร.

โภ ปุริส, โภ อคฺคิ, โภ ราช, โภ สตฺถ, โภ ทณฺฑิ, โภ สยมฺภุ.

เคติ กิมตฺถํ? ภวตา, ภวํ.

ตุคฺคหเณน อญฺญสฺมิมฺปิ วจเน สพฺพสฺส ภวนฺตสทฺทสฺส โภนฺต ภนฺเต

โภนฺโต ภทฺเท โภตา โภ โตอิจฺเจเต อาเทสา โหนฺติ.

โภนฺต, ภนฺเต, โภนฺโต, ภทฺเท, โภตา, โภโต.

๒๔๔, ๗๒. อการปิตาทฺยนฺตานมา.

อกาโร จ ปิตาทีนมนฺโต จ อตฺตมาปชฺชเต เค ปเร.

โภ ปุริสา, โภ ราชา, โภ ปิตา, โภ มาตา, โภ สตฺถา.

๒๔๕, ๑๕๒. ฌลปา รสฺสํ.

ฌลปอิจฺเจเต รสฺสมาปชฺชนฺเต เค ปเร.

โภ ทณฺฑิ, โภ สยมฺภุ, โภติ อิตฺถิ, โภติวธุ,

๒๔๖, ๗๓. อากาโร วา.

อากาโร รสฺสมาปชฺชเต วา เค ปเร.

โภ ราช, โภ ราชา, โภ อตฺต, โภ อตฺตา, โภ สข, โภ สขา, โภ สตฺถ, โภ สตฺถา.

อิติ นามกปฺเป จตุตฺโถ กณฺโฑ.

ปญฺจมกณฺฑ

๒๔๗, ๒๖๑. ตฺวาทโย วิภตฺติสญฺญาโย.

โตอาทิ เยสํ ปจฺจยานํ, เต โหนฺติ ตฺวาทโย. เต ปจฺจยา ตฺวาทโย วิภตฺติสญฺญาว ทฏฺฐพฺพา.

สพฺพโต, ยโต, ตโต, กุโต, อโต, อิโต, สพฺพทา, ยทา, ตทา, กทา, อิธ, อิทานิ.

๒๔๘, ๒๖๐. กฺวจิ โต ปญฺจมฺยตฺเถ.

กฺวจิ โตปจฺจโย โหติ ปญฺจมฺยตฺเถ.

สพฺพโต, ยโต, ตโต, กุโต, อโต, อิโต.

กฺวจีติ กิมตฺถํ? สพฺพสฺมา, อิมสฺมา.

๒๔๙, ๒๖๖. ตฺร ถ สตฺตมิยา สพฺพนาเมหิ.

ตฺรถอิจฺเจเต ปจฺจยา โหนฺติ สตฺตมฺยตฺเถ สพฺพ นาเมหิ.

สพฺพตฺร, สพฺพตฺถ, ยตฺร, ยตฺถ, ตตฺร, ตตฺถ.

๒๕๐, ๒๖๘. สพฺพโต ธิ.

สพฺพอิจฺเจตสฺมา ธิปจฺจโย โหติ กฺวจิ สตฺตมฺยตฺเถ. สพฺพธิ, สพฺพสฺมึ.

๒๕๑, ๒๖๙. กึ สฺมา โว.

กิมิจฺเจตสฺมา วปจฺจโย โหติ สตฺตมฺยตฺเถ.

กฺว คโตสิ ตฺว เทวานํปิยติสฺส.

๒๕๒, ๒๗๑. หึ หํ หิญฺจนํ.

กิมิจฺเจตสฺมา หึหํหิญฺจนํอิจฺเจเต ปจฺจยา โหนฺติ สตฺตมฺยตฺเถ.

กุหึ, กุลํ, กุหิญฺจนํ.

๒๕๓, ๒๗๓. ตมฺหา จ.

ตมฺหา จ หิ หํอิจฺเจเต ปจฺจยา โหนฺติ สตฺตมฺยตฺเถ. ตหึ, ตหํ.

จคฺคหณํ หิญฺจนคฺคหณนิวตฺตนตฺถํ.

๒๕๔, ๒๗๔. อิมสฺมา ห ธา จ.

อิมสฺมา หธอิจฺเจเต ปจฺจยา โหนฺติ สตฺตมฺยตฺเถ. อิห, อิธ.

จคฺคหณมวธารณตฺถํ.

๒๕๕, ๒๗๕. ยโต หึ.

ตสฺมา ยโต หึปจฺจโย โหติ สตฺตมฺยตฺเถ. ยหึ.

๒๕๖,.. กาเล.

“กาเล”อิจฺเจตํ อธิการตฺถํ เวทิตพฺพํ.

๒๕๗, ๒๗๙. กึสพฺพญฺเญกยกุหิทาทาจนํ.

กึ สพฺพอญฺญเอก ย กุอิจฺเจเตหิ ทา ทาจนํอิจฺเจเต ปจฺจยา โหนฺติ กาเล สตฺตมฺยตฺเถ.

กทา, สพฺพทา, อญฺญทา, เอกทา, ยทา, กุทาจนํ.

๒๕๘, ๒๗๘. ตมฺหา ทานิ จ.

ตอิจฺเจตสฺมา ทานิ ทาอิจฺเจเต ปจฺจยา โหนฺติ, กาเล สตฺตมฺยตฺเถ.

ตทานิ, ตทา.

จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํ.

๒๕๙, ๒๗๙. อิมสฺมา รหิ ธุนา ทานิ จ.

อิมสฺมา รหิ ธุนา ทานิอิจฺเจเต ปจฺจยา โหนฺติ กาเล สตฺตมฺยตฺเถ.เตรหิ, อธุนา, อิทานิ.

จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํ.

๒๖๐, ๒๗๗. สพฺพสฺส โส ทามฺหิ วา.

สพฺพอิจฺเจตสฺส สการาเทโส โหติ วา ทามฺหิ ปจฺจเย ปเร.สทา, สพฺพทา.

๒๖๑, ๓๖๙. อวณฺโณ เย โลปญฺจ.

อวณฺโณ เย ปจฺจเย ปเร โลปมาปชฺชเต.

พาหุสฺสจฺจํ, ปณฺฑิจฺจํ, เวปุลฺลํ, การุญฺญํ, โกสลฺลํ, สามญฺญํ, โสหชฺชํ.

๒๖๒, ๓๙๑. วุฑฺฒสฺส โช อิยิฏฺเฐสุ.

สพฺพสฺเสว วุฑฺฒสทฺทสฺส โชอาเทโส โหติ อิย อิฏฺฐอิจฺเจเตสุ ปจฺจเยสุ.

๒๖๓, ๓๙๒. ปสตฺถสฺส โส จ.

สพฺพสฺเสว ปสตฺถสทฺทสฺส โสอาเทโส โหติ, ชาเทโส จ อิยอิฏฺฐอิจฺเจเตสุ ปจฺจเยสุ.

เสยฺโย, เสฏฺโฐ, เชยฺโย, เชฏฺโฐ.

๒๖๔, ๓๙๓. อนฺติกสฺส เนโท.

สพฺพสฺส อนฺติกสทฺทสฺส เนทาเทโส โหติ อิย อิฏฺฐอิจฺเจเตสุ ปจฺจเยสุ.

เนทิโย, เนทิฏฺโฐ.

๒๖๕, ๓๙๔. พาฬฺหสฺส สาโธ.

สพฺพสฺส พาฬฺหสทฺทสฺส สาธาเทโส โหติ อิย อิฏฺฐอิจฺเจเตสุ ปจฺจเยสุ.

สาธิโย, สาธิฏฺโฐ.

๒๖๖, ๓๙๕. อปฺปสฺส กณ.

สพฺพสฺส อปฺปสทฺทสฺส กณ อาเทโส โหติ อิย อิฏฺฐอิจฺเจเตสุ ปจฺจเยสุ.

กณิโย, กณิฏฺโฐ.

๒๖๗, ๓๙๖. ยุวานญฺจ.

สพฺพสฺส ยุวสทฺทสฺส กณ อาเทโส โหติ อิย อิฏฺฐอิจฺเจเตสุ ปจฺจเยสุ.

กนิโย, กนิฏฺโฐ.

จคฺคหณมนุกฑฺฒนตฺถํ.

๒๖๘, ๓๙๗. วนฺตุมนฺตุ วีนญฺจ โลโป.

วนฺตุมนฺตุวีอิจฺเจเตสํ ปจฺจยานํ โลโป โหติ อิยอิฏฺฐอิจฺเจเตสุ ปจฺจเยสุ.

คุณิโย, คุณิฏฺโฐ, สติโย, สติฏฺโฐ, เมธิโย, เมธิฏฺโฐ.

๒๖๙, ๔๐๑. ยวตํ ต ล ณ ทการานํ พฺยญฺชนานิ จ ล ญ ช การตฺตํ.

ยการวนฺตานํ ต ล ณ ทการานํ พฺยญฺชนานิ จ ล ญ ชการตฺตมาปชฺชนฺเต ยถาสงฺขฺยํ.

พาหุสฺสจฺจํ, ปณฺฑิจฺจํ, เวปุลฺลํ, การุญฺญํ, โกสลฺลํ, เนปุญฺญํ, สามญฺญํ, โสหชฺชํ.

ย ว ตมิติ กิมตฺถํ? ติณทลํ.

ต ล ณ ทการานมิติ กิมตฺถํ? อาลสฺยํ, อาโรคฺยํ.

พฺยญฺชนานมิติ กิมตฺถํ? มจฺจุนา.

การคฺคหณํ กิมตฺถํ? ยการสฺส มการาเทสญาปนตฺถํ. โอปมฺมํ.

๒๗๐, ๑๒๐. อมฺห ตุมฺหนฺตุราช พฺรหฺมตฺต สขสตฺถุ ปิตาทีหิสฺมา นาว.

อมฺห ตุมฺหนฺตุราช พฺรหฺม อตฺต สข สตฺถุ ปิตุอิจฺเจวมาทีหิ สฺมาวจนํ นาว ทฏฺฐพฺพํ.

มยา, ตยา, คุณวตา, รญฺญา, พฺรหฺมุนา, อตฺตนา, สขินา, สตฺถารา, ปิตรา,

มาตรา, ภาตรา, ธีตรา, กตฺตารา, วตฺตารา.

เอเตหีติ กิมตฺถํ? ปุริสา.

อิติ นามกปฺเป ปญฺจโม กณฺโฑ

นามกปฺโป นิฏฺฐิโต.