ปทรูปสิทธิ_๖.๓ อาขยาตกัณฑ์_วิกรณวิธาน_รุธาทิคณ

รุธาทิคณ

รุธ อาวรเณ, ปุเร วิย ธาตุสญฺญาทิมฺหิ กเต วิภตฺตุปฺปตฺติ.

“อ”อิติ วตฺตเต.

๕๐๙. รุธาทิโต นิคฺคหีตปุพฺพญฺจ.

จตุปฺปทมิทํ. รุธอิจฺเจวมาทิโต ธาตุคณโต อปฺปจฺจโย โหติ กตฺตริ วิภตฺติปฺปจฺจเยสุ, นิคฺ
คหีตญฺจ ตโต ปุพฺพํ หุตฺวา อาคโม โหติ, ตญฺจ นิคฺคหีตํ ปกติยา สรานุคตตฺตา ธาตุสฺสรโต ปรํ โหติ. จสทฺเทน อิอีเอโอปจฺจยา จ, นิคฺคหีตสฺส วคฺคนฺตตฺตํ. อิธ สํโยคนฺตตฺตา น วุทฺธิ โหติ, ตทาคมสฺส ตคฺคหเณน คหณโต.

โส มคฺคํ รุนฺธติ, รุนฺธนฺติ. รุนฺธสิ, รุนฺธถ. รุนฺธามิ, รุนฺธาม.รุนฺธเต, รุนฺธนฺเต อิจฺจาทิ.

อิการาทิปฺปจฺจเยสุ ปน รุนฺธิติ, รุนฺธีติ, รุนฺเธติ, รุนฺโธตีติปิ โหติ.

กมฺเม นิปุพฺโพ ยปฺปจฺจยสฺส “ตสฺส จวคฺค”อิจฺจาทินา สธาตฺวนฺตสฺส ฌกาเร กเต “วคฺเค โฆสา”ติอาทินา ทฺวิตฺตํ, มคฺโค นิรุชฺฌเต เตน, นิรุชฺฌนฺเต.

ปรสฺสปทตฺเต นิรุชฺฌติ, นิรุชฺฌนฺติ. นิรุชฺฌสิ, นิรุชฺฌถ. นิรุชฺฌามิ, นิรุชฺฌาม. รุนฺธตุ, รุนฺธนฺตุ. รุนฺธาหิ, รุนฺธถ. รุนฺธามิ, รุนฺธาม. รุนฺธตํ, รุนฺธนฺตํ. รุนฺธสฺสุ, รุนฺธวฺโห. รุนฺเธ, รุนฺธามเส. นิรุชฺฌตํ, นิรุชฺฌนฺตํ. นิรุชฺฌตุ, นิรุชฺฌนฺตุ. รุนฺเธ, รุนฺเธยฺย, รุนฺเธยฺยุํ. รุนฺเธถ, รุนฺเธรํ. นิรุชฺเฌถ, นิรุชฺเฌยฺย อิจฺจาทิ. รุนฺธิ, รุนฺธึสุ. อรุนฺธิ, นิรุชฺฌิตฺถ. นิรุชฺฌิ, นิรุชฺฌึสุ. รุนฺธิสฺสติ, รุนฺธิสฺสนฺติ. นิรุชฺฌิสฺสเต, นิรุชฺฌิสฺสนฺเต. นิรุชฺฌิสฺสติ, นิรุชฺฌิสฺสนฺติ. อรุนฺธิสฺส, อรุนฺธิสฺสํสุ. นิรุชฺฌิสฺสถ, นิรุชฺฌิสฺส อิจฺจาทิ.

ฉิทิ ทฺวิธากรเณ, ฉินฺทติ, ฉินฺทนฺติ. กมฺเม ฉิชฺชเต, ฉิชฺชนฺเต. ฉิชฺชติ, ฉิชฺชนฺติ. ตถา ฉินฺทตุ, ฉินฺทนฺตุ. ฉิชฺชตุ, ฉิชฺชนฺตุ. ฉินฺเท, ฉินฺเทยฺย. ฉิชฺเชยฺย. อฉินฺทิ, ฉินฺทิ, ฉินฺทึสุ. อฉิชฺชิตฺถ, ฉิชฺชิ. ฉินฺทิสฺสติ, ฉินฺทิสฺสนฺติ. สฺสสฺส ฉาเทเส— เฉจฺฉติ, เฉจฺฉนฺติ. เฉจฺฉิติ วา.

กมฺเม ฉิชฺชิสฺสเต, ฉิชฺชิสฺสนฺเต. ฉิชฺชิสฺสติ, ฉิชฺชิสฺสนฺติ. อฉินฺทิสฺส. อฉิชฺชิสฺส อิจฺจาทิ.

ภิทิ วิทารเณ, ภินฺทติ, ภินฺทนฺติ อิจฺจาทิ.

ยุช โยเค, ยุญฺชติ, ยุญฺชนฺติ. ยุชฺชเต, ยุชฺชนฺเต. ยุชฺชติ, ยุชฺชนฺติ.ยุญฺชตุ. ยุชฺชตํ. ยุญฺเช. ยุชฺเชถ. อยุญฺชิ, อยุญฺชึสุ. อยุชฺชิตฺถ, อยุชฺชิ. ยุญฺชิสฺสติ, ยุญฺชิสฺสนฺติ. ยุชฺชิสฺสเต, ยุชฺชิสฺสนฺเต. ยุชฺชิสฺสติ, ยุชฺชิสฺสนฺติ. อยุญฺชิสฺส. อยุชฺชิสฺสถ, อยุชฺชิสฺส อิจฺจาทิ.

ภุช ปาลนพฺยวหรเณสุ, ภุญฺชติ, ภุญฺชนฺติ อิจฺจาทิ. ภวิสฺสนฺติยํ “กรสฺส สปฺปจฺจยสฺส กาโห”ติ สุตฺเต สปฺปจฺจยคฺคหเณน ภุชโต สฺสสฺส ขาเทโส, “โก เข จา”ติ ธาตฺวนฺตสฺส กกาโร, วุทฺธิ, โภกฺขติ, โภกฺขนฺติ. โภกฺขสิ, โภกฺขถ. โภกฺขามิ, โภกฺขาม. ขาเทสาภาเว ภุญฺชิสฺสติ, ภุญฺชิสฺสนฺติ อิจฺจาทิ.

มุจ โมจเน, มุญฺจติ, มุญฺจนฺติ. มุจฺจเต, มุจฺจนฺเต. มุญฺจตุ, มุญฺจนฺตุ.มุจฺจตํ, มุจฺจนฺตํ. มุญฺเจ, มุญฺเจยฺย, มุญฺเจยฺยุํ. มุจฺเจถ, มุจฺเจรํ. อมุญฺจิ, อมุญฺจึสุ. อมุจฺจิตฺถ. โมกฺขติ, โมกฺขนฺติ. มุญฺจิสฺสติ, มุญฺจิสฺสนฺติ. มุจฺจิสฺสเต, มุจฺจิสฺสนฺเต. อมุญฺจิสฺส, อมุจฺจิสฺสถ อิจฺจาทิ.

รุธาทิคโณ.