โลกนีติปาฬิแปล_๕.๙๗ หมวดหญิง / หนึ่งเดือนจากนารีเป็นอื่น

#หนึ่งเดือนจากนารีเป็นอื่น#
๙๗.
ปญฺจรตฺยา สุคนฺธพฺพา, สตฺตรตฺยา ธนุคฺคหา;
เอกมาสา สุภริยา, อฑฺฒมาสา สิสฺสา มลาฯ

„เว้นซ้อมดนตรี ห้าวันเลอะเลือน
เว้นซ้อมยิงธนู เจ็ดวันฝีมือตก
เว้นจากเมียที่รัก หนึ่งเดือนอาจเป็นอื่น
เว้นว่างการศึกษา ครึ่งเดือนอาจลืมได้.

(#โลกนีติ หมวดหญิง คาถาที่ ๙๗, #ธัมมนีติ ๓๗๖, #กวิทัปปณนีติ ๓๐๑)

……………….

ศัพท์น่ารู้ :

#ปญฺจรตฺยา (ห้าราตรี, ห้าคืน) ปญฺจ+รตฺติ > ปญฺจรตฺติ+สฺมา, รตฺยา แยกเป็น รตฺติ+สฺมา, หรือ รตฺติ+สฺมึ ก็ได้, แปลง สฺมา เป็น อา ด้วยสูตรว่า อมา ปโต สฺมึสฺมานํ วา. (รู ๑๙๔), แปลง สฺมี เป็น อา ด้วย จ ศัพท์ในสูตรว่า อาทิโต โอ จ. (รู ๑๘๖), แปลง อิ เป็น ย ด้วยสูตรว่า ปสญฺญสฺส จ. (รู ๑๘๕), ลบ ตฺ ตัวหนึ่งเสีย ด้วย จ ศัพท์ในสูตรว่า พฺยญฺชโน จ วิสญฺโญโค.(รู ๕๖).
#สุคนฺธพฺพา (นักดนตรี, นักดนตรีที่ดี) สุคนฺธพฺพ+โย, ศัพท์ว่า คนฺธพฺพา (ดนตรี, เพลง) อิต.
#สตฺตรตฺยา (เจ็ดราตรี, เจ็ดคืน, เจ็ดวัน) สตฺต+รตฺติ > สตฺตรตฺติ+สฺมา
#ธนุคฺคหา (การถือเอาธนู, การเรียนวิชายิงธนู) ธนุ+คห, หรือ ธนุ+อุคฺคห > ธนุคฺคห+โย
#เอกมาสา (หนึ่งเดือน, เดือนหนึ่ง) เอก+มาส > เอกมาส+สฺมา
#สุภริยา (ภริยาที่ดี, เมียที่รัก) สุภริยา+สิ
#อฑฺฒมาสา (เดือนด้วยทั้งกึ่ง, ครึ่งเดือน) อฑฺฒ+มาส > อฑฺฒมาส+สฺมา
#สิสฺสา (ศิษย์, นักศึกษา ท.) สิสฺส+โย
#มลา (มลทิน, เศร้าหมอง, เสื่อม, เลอะเลือน) มล+โย

……………….