โลกนีติปาฬิแปล_๕.๑๐๕ หมวดหญิง / แม้มีบุตรเป็นร้อยก็ควรทิ้ง

#แม้มีบุตรเป็นร้อยก็ควรทิ้ง#
๑๐๕.
วิวาทสีลึ อุสูยภาณินึ,
สมฺปสฺสตณฺหึ พหุปากภุตฺตินึ;
อคฺคนฺตภุตฺติํ ปรเคหวาสินึ,
นารึ จเช ปุตฺตสตมฺปิ ปุมาฯ

„ผู้หญิงที่มักก่อการวิวาท
ขี้ริษยาและพูดมาก
เห็นอะไรอยากได้ไปหมด
รักประทานมาก
ชอบใช้ของแพง มักค้างแรมบ้านคนอื่น
ถึงมีลูกเป็นร้อย ผู้ชายก็ควรทิ้ง.“

(#โลกนีติ หมวดหญิง คาถาที่ ๑๐๕, #ธัมมนีติ ๑๖๙)

……………….

ศัพท์น่ารู้ :

#วิวาทสีลึ (มีปกติทะเลาะวิวาท, ชอบหาเรื่อง) วิวาท (ทะเลาะ, วิวาท)+สีล (ปกติ) > วิวาทสีล+อี ปัจจัยในตทัสสัตถิตัทธิต + อี ปัจจัยในอิตถีลิงค์ > วิวาทสีลี+อํ
#อุสูยภาณึ (ขี้หีงและขี้บ่น) อุสูย (ริษยา, ไม่อยากให้คนอื่นได้ดี, ขี้หึง) บางแห่งเป็น อุสุยฺยา, อุสฺสุยฺยา ก็มี + ภาณี (ช่างเจรจา, พูดเก่ง, ขี้บ่น) > อุสูยภาณี+อํ
#สมฺปสฺสตณฺหึ (ผู้อยากได้สิ่งสักแต่ว่าได้เห็น) สมฺปสฺส+ตณฺหี > สมฺปสฺสตณฺหี+อํ
#พหุปากภุตฺตินึ (ผู้มีปกติกินอาหารมาก, รับประทานจุ) พหุ+ปาก+ภุตฺตินี > พหุปากภุตฺตินี+อํ
#อคฺคนฺตภุตฺติํ (ชอบกินของแพงเป็นพิเศษ, ชอบใช้ของมีราคา)  อคฺค+อนฺต+ภุตฺตี > อคฺคนฺตภุตฺตี+อํ
#ปรเคหวาสินึ (มักนอนค้างคืนบ้านคนอื่น) ปร+เคห > ปรเคห (บ้านคนอื่น) + วาสินี (อยู่,​ อาศัย, ค้างแรม) > ปรเคหวาสินี+อํ
นารึ (ซึ่งหญิง, สตรี) นารี+อํ
#จเช (สละ, ละ,​ ทิ้ง,​ เว้น) จช+อ+เอยฺย ภูวาทิ. กัตตุ.
#ปุตฺตสตมฺปิ (แม้มีลูกเป็นร้อย, ถึงลูกดกตั้งร้อย) ปุตฺต+สต > ปตฺตสต+อํ = ปุตฺตสตํ+อปิ
#ปุมา (ผู้ชาย,​ บุรุษ) ปุม+สิ, แปลงสระที่สุดของ ปุม ศัพท์กับ สิ วิภัตติ เป็น อา ด้วยสูตรว่า ปุมนฺตสฺสา สิมฺหิ. (รู ๑๓๖)


ส่วนในธัมมนีต คาถา ๑๖๙ มีข้อความคล้ายกัน ดังนี้

วิวาทสีลี อุสฺสุยา, ปสฺสนฺตตณฺหิกาคตา;
อมิตา ภุญฺชนา นิทฺทา, สตํ ปุตฺตํปิ ตํ ชเห ฯ

„หญิงใดที่ชอบหาเรื่อง ขี้ริษยา
เห็นอะไรก็อยากได้ ชอบเที่ยวเตร่
ไม่รู้ประมาณในการกินการนอน
หญิงนั้นถึงมีลูกดกเป็นร้อย
ชายมีปัญญาควรหย่าเสียเถิด.“

……………….