โลกนีติปาฬิแปล_๗.๑๕๒ หมวดเบ็ดเตล็ด / ไม่ควรรับประทานเนื้อโค

#ไม่ควรรับประทานเนื้อโค#
๑๕๒.
เย จ ขาทนฺติ โคมํสํ, มาตุ มํสํว ขาทเร;
มเตสุ เตสุ คิชฺฌานํ, ทเท โสเต จ วาหเยฯ

„คนเหล่าใด รับประทาน เนื้อโค
คนเหล่านั้น เหมือนเคี้ยวกินเนื้อมารดา
เมื่อโคทั้งหลายตาย ควรให้แก่พวกแร้ง
หรือให้คนเอาไปทิ้งในกระแสน้ำเถิด.“

(#โลกนีติ หมวดเบ็ดเตล็ด คาถาที่ ๑๕๒, #กวิทัปปณนีติ ๓๓๐)

……………….

ศัพท์น่ารู้ :

#เย (เหล่าใด) ย+โย สัพพนาม
#จ (ก็, ด้วย, และ) นิบาต
#ขาทนฺติ (เคี้ยวกิน,​ รัปประทาน) √ขาท+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.
#โคมํสํ (เนื้อแห่งโค, เนื้อวัว) โค+มํส > โคมํส+อํ
#มาตุ (ของมารดา, แห่งแม่) มาตุ+ส, ลบ ส วิภัตติและเอาที่สุดเป็น อุ ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า อุ สสฺมึ สโลโป จ. (รู ๑๖๒)
#มํสํว ตัดบทเป็น มํสํ+อิว (เนื้อ + เหมือน, ดุจ)
#ขาทเร (ย่อมเขี้ยวกิน, รับประทาน) √ขาท+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ. แปลง อนฺติ เป็น เร ได้บ้าง.
#มเตสุ (ตายแล้ว) √มร+ต > มต+สุ
#เตสุ (เหล่านั้น) ต+สุ สัพพนาม
#คิชฺฌานํ (นกแร้ง ท.) คิชฺฌ+นํ
#ทเท (พึงให้) √ทา+อ+เอยฺย ภูวาทิ. ชุโหตยาทินัย กัตตุ.
#โสเต (ในกระแสน้ำ) โสต+สฺมึ
#จ (ด้วย, หรือ) นิบาต
#วาหเย (พึงให้นำไป) √วห+ณย+เอยฺย ภูวาทิ​. เหตุกัตตุ.

……………….