โลกนีติปาฬิแปล_๖.๑๓๐ หมวดราชา / อานุภาพแห่งทานและปิยวาจา

#อานุภาพแห่งทานและปิยวาจา#
๑๓๐.
อทนฺตทมนํ ทานํ, ทานํ สพฺพตฺถ สาธกํ;
ทาเนน ปิยวาเจน, อุนฺนมนฺติ นมนฺติ จฯ

„ทานเป็นเครื่องฝึกคนที่ยังไม่ได้ฝึก
ทานยังประโยชน์ให้สำเร็จในที่ทั้งปวง
ชนทั้งหลายย่อมน้อมขึ้นน้อมลง
เพราะการให้ทานและการพูดจาไพเราะ.“

(#โลกนีติ หมวดราชา คาถาที่ ๑๓๐, #มหารหนีติ ๑๘๖, #กวิทัปปณนีติ ๒๖๔)

……………….

ศัพท์น่ารู้ :

#อทนฺตทมนํ (เป็นเครื่องฝึกคนที่ยังไม่ได้ฝึกแล้ว) อทนฺต (คนที่ยังไม่ได้ฝึกตน) + ทมน (การฝึกหัด, เครื่องฝึกหัด) > อทนฺตทมน+สิ
#ทานํ (การให้, ทาน) ทา+ยุ (แปลง ยุ ปัจจัยเป็น อน) > ทาน+สิ นป.
#สพฺพตฺถ (ในที่ทั้งปวง) สพฺพ+ถ ปัจจัยในอรรถสัตตมีวิภัตติ ในปทรูปสิทธิเรียกว่า วิภัตติปัจจัย (ใช้ปัจจัยแทนวิภัตติ) จัดเป็นนิบาตบท, บาฬีสนามหลวง เรียกว่า อัพยยศัพท์
#สาธกํ (เครื่องทำให้สำเร็จ, ยังประโยชน์ให้สำเร็จ) สาธก+สิ
#ทาเนน (ด้วยการให้, เพราะทาน) ทาน+นา
#ปิยวาเจน (ด้วยวาจาน่ารัก, การกล่าวคำอันเป็นที่รัก, พูดจาไพเราะ) ปิย+วาจ > ปิยวาจ+นา
#อุนฺนมนฺติ (ย่อมน้อมขี้น, ยกมือไหว้) อุ+√นม+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.
#นมนฺติ (ย่อมน้อมน้อม, กราบไหว้) √นม+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.
#จ (ด้วย, และ) นิบาต


……………….