โลกนีติปาฬิแปล_๒.๕๙ หมวดคนดี / คนดีชอบแต่คนพาลไม่ชอบ

#คนดีชอบแต่คนพาลไม่ชอบ#

๕๙.

โอวาเทยฺยานุสาเสยฺย, ปาปกา จ นิวารเย;

สตญฺหิ โส ปิโย โหติ, อสตํ โหติ อปฺปิโย ฯ

“ผู้ตักเตือนและตามสั่งสอน,

และคอยห้ามจากบาปอกุศล,

ย่อมเป็นที่รักของสัตบุรุษ,

แต่ไม่เป็นที่รักของอสัตบุรุษ.“

(#โลกนีติ หมวดคนดี คาถาที่ ๕๙, #ธัมมนีติ ๑๗๘, #กวิทัปปณีติ ๑๙๒, #ขุ. ธ. ๒๕/๑๖, ขุ. เถร. ๒๖/๓๖๙)

……………….

ศัพท์น่ารู้ :

#โอวาเทยฺยานุสาเสยฺย ตัดบทเป็น โอวาเทยฺย+อนุสาเสยฺย

#โอวาเทยฺย (กล่าวสอน, โอวาท) อว+√วท+เณ+เอยฺย จุราทิ. กัตตุ. 
แปลง อว เป็น โอ ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า โอ อวสฺส. (รู ๔๕)

#อนุสาเสยฺย (ตามสอน, สั่งสอน) อนุ+√สาส+อ+เอยฺย ภูวาทิ. กัตตุ.

#ปาปกา (จากบาป, ความชั่ว) ปาปก+สฺมา, 
(หมายเหตุ: เดิมต้นฉบับเป็น คาปกา ได้แก้เป็น ปาปกา เห็นว่าสมควรกว่า 
แต่ในพระบาฬีและกวิทัปปณนีติ เป็น อสพฺภา แปลว่า จากคนชั่ว, อสัตบุรุษ, 
ส่วนในธัมมนีติ เป็น อสปฺปายา)

#นิวารเย (ห้าม,​ ปราม,​ ขัดขวาง) นิ+√วร+ณย+เอยฺย จุราทิ. กัตตุ.

สตญฺหิ =  สตํ+หิ, #สตํ (ของคนดี, สัปบุรุษ ท., บัณฑิต, พระอริยเจ้า) สนฺต+นํ, 
ให้เอา นฺต เป็น นฺตุ ก่อน ด้วยสูตร - เสเสตุ นฺตุว. (รู ๑๐๘) = สนฺตุ+นํ, 
แล้วจึงแปลง นฺตุ กับ นํ เป็น ตํ ด้วยสูตร – “นํมฺหิ ตํ วา. (รู ๑๐๔) สำเร็จเป็น สตํ.

โส (ผูนั้น, เขา) ต+สิ สัพพนาม

โหติ (ย่อมเป็น) √หู+อ+ติ ภูวาทิ. กัตตุ.

#อสตํ (ของคนชั่ว, อสัตบุรุษ ท.) อสนฺต+นํ

ส่วนในพระบาฬีและกวิทัปปณีติ มีข้อความดังนี้

โอวเทยฺยานุสาเสยฺย, อสพฺภา จ นิวารเย;

สตญฺหิ โส ปิโย โหติ, อสตํ โหติ อปฺปิโย ฯ

แปลว่า:

"บุคคลใด ย่อมให้โอวาท ย่อมสั่งสอน,

และห้ามผู้อื่นจากธรรมที่มิใช่ของสัตบุรุษ;

บุคคลนั้นแล ย่อมเป็นที่รักใคร่ของเหล่าสัตบุรุษ,

แต่จะไม่เป็นที่รักใคร่ของพวกอสัตบุรุษทั้งหลาย.“

……………….