โลกนีติปาฬิแปล_๖.๑๑๕ หมวดราชา / สูญเปล่า ๔ อย่าง

#สูญเปล่า ๔ อย่าง#
๑๑๕.
อปุตฺตกํ ฆรํ สุญฺญํ, รฎฺฐํ สุญฺญํ อราชกํ;
อสิปฺปสฺส มุขํ สุญฺญํ, สพฺพสุญฺญํ ทลิทฺทกาฯ

 „เรือนที่ไร้บุตรน้อย  ก็สูญเปล่า,
ประเทศที่ไร้พระราชา ก็สูญเปล่า
คำพูดของคนที่ไร้ปัญญา ก็สูญเปล่า
ความเป็นคนจน(ด้วยศรัทธา)
ชื่อว่า สูญเปล่าโดยประการทั้งปวง.“

(#โลกนีติ หมวดราชา คาถาที่ ๑๑๕, #ธัมมนีติ ๒๖๔, #กวิทัปปณนีติ ๒๕๕, #จาณักยนีติ ๔๗)

……………….

ศัพท์น่ารู้ :

#อปุตฺตกํ (ที่ไม่มีบุตร, ที่ไม่มีลูกน้อย) น+ปุตฺตก > อปุตฺตก+สิ, เป็นวิเสสนะ (คำขยาย) ของ ฆรํ
#ฆรํ (เรือน, ที่อยู่) ฆร+สิ นป. วิ. คยฺหตีติ ฆรํ (สถานที่ถูกถือเอา ถูกครอบครอง ชื่อว่า ฆร) คห-อุปาทาเน+ณ แปลง คห เป็น ฆร ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า คหสฺส ฆร เณ วา. (รู ๕๘๓)
#สุญฺญํ (เป็นของสูญ, ศูนย์, เปล่า, ว่าง) สุญฺญ+สิ
#รฏฺฐํ (แว่นแคว้น, ประเทศ, เมือง) รฏฺฐ+สิ นป. ในกวิทัปปณนีติและโลกนีติ เป็น รฏฺฐํ (แคว้น, รัฐ)
#อราชกํ (ที่ปราศจากพระราชา) น+ราชก > อราชก+สิ เป็นวิเสสนะของ รฏฺฐํ
#อสิปฺปสฺส (ของคนไม่มีความรู้, -การศึกษา, -ศิลปะ) น+สิปฺป > อสิปฺป+ส
#มุขํ (หน้า, ปาก, มุข, คำอ้างอิง) มุข+สิ
#สพฺพสุญฺญํ (สูญทุกอย่าง, เปล่าทั้งหมด, ศูนย์ทั้งปวง) สพฺพ+สุญฺญ > สพฺพสุญฺญ+สิ
#ทลิทฺทกา (ความเป็นคนจน, ความจน, คนเข็ญใจ) ทลิทฺทกา+สิ, (ทลิทฺทก+สฺมา), ในธัมมนีติ เป็น ทลิทฺทกํ, ในกวิทัปปณนีติ เป็น ทลิทฺทตฺตํ.


ส่วนในจาณักยนีติ คาถาที่ ๔๗ มีข้อความน่าสนใจ แตกต่างจากคัมภีร์ทั้งสามพอสมควร  ดังนี้.

อวิชฺชํ ชีวนํ สุญฺญํ, ทิสา สุญฺญา อพนฺธวา;
ปุตฺตหีนํ คหํ สุญฺญํ, สพฺพสุญฺญา ทลิทฺทตาฯ

„ชีวิตที่ขาดวิชาความรู้ ชื่อว่า สูญเปล่า
ทิศที่ไร้ญาติขาดมิตร ชื่อว่า สูญเปล่า
ครอบครัวที่มีลูกเลวทราม ชื่อว่า สูญเปล่า
ความเป็นคนยากจน ชื่อว่า สูญเปล่ากว่าทุกสิ่ง.“

……………….