21.06.2018

โลกนีติปาฬิแปล_๗.๑๔๖ หมวดเบ็ดเตล็ด / คนเบากว่านุ่น

#คนเบากว่านุ่น#
๑๔๖.
ตูลํ สลฺลหุกํ โลเก, ตโต จาปลฺลชาติโก;
ตโต วุฑฺฒมโนวาโท, ปมตฺโต พุทฺธสาสเนฯ


„นุ่นเป็นสิ่งที่เบาที่สุดในโลก,
เบากว่านั้น คือคนกลับกลอก
ที่เบากว่านั้น คือคนไม่ฟังคำคนเฒ่าคนแก่
ยิ่งกว่านั้น คือคนที่ประมาทในพระพุทธศาสนา.“

(#โลกนีติ หมวดเบ็ดเตล็ด คาถาที่ ๑๔๖, #ธัมมนีติ ๑๓, #มหารหนีติ ๑๔, #กวิทัปปณนีติ ๔๗)


……………….

ศัพท์น่ารู้ :

#ตุล, ตูลํ (นุ่น, ฝ้าย, สำลี) นป. ตูล+สิ หลังศัพท์นปุงสกลิงค์ อการันต์ให้แปลง สิ เป็น อํ ได้แน่นอน ด้วยสูตรว่า สึ. (รู ๑๙๕), ตุลา อิต. แปลว่า ตาชั่ง, ส่วน ตูล นป. แปลว่า นุ่น, ฝ้าย, สำลี.
#สลฺลหุกํ (ที่เบาสุดๆ, เบาอย่างแท้จริง) สํ+ลหุก = สลฺลหุก+สิ
#โลเก (ในโลก) โลก+สฺมึ แปลง สฺมึ เป็น เอ ได้บ้าง ด้วยสูตรว่า สฺมาสฺมีนํ วา. (รู ๙๐)
#ตโต (กว่านั้น) ต+โต ปัจจัย
#จปลชาติโก (ที่มีชาติรวนเร, -กลับกลอก, -กวัดแกร่ง, -หวั่นไหว, -คลอนแคลน) จปล-ชาติก > จปลชาติก+สิ
#วุฑฺฒมโนวาโท (คนไม่เชื่อฟังคำสอนของผู้เฒ่า) วุฑฺฒํ+อโนวาโท, ธัมมนีติ เป็น วุฑฺฒานโนวาโท, มหารหนีติ เป็น โนวาทิโก, กวิทัปปณนีติ เป็น โนสาวโก.
#ปมตฺโต (ผู้ประมาทแล้ว) ป+มท+ต > ปมตฺต+สิ
#พุทฺธสาสเน (ในคำสอนของพระพุทธเจ้า, ในพระพุทธศาสนา) พุทฺธ+สาสน > พุทฺธสาสน+สฺมึ,
ส่วนในคัมภีร์นีติอื่น บาทคาถานี้ เป็น ยติธมฺเม ปมาทโก ก็มี ยติ ธมฺเม ปมาทโก ก็มี (ผู้ประมาทในธรรมของผู้สำรวมอินทรีย์, -พระภิกษุ, -นักพรต) แต่ถ้าเขียนแยกว่า ยติ ธมฺมปมาทโก หรือ ยติ ธมฺเม ปมาทโก ก็อาจแปลได้ว่า พระภิกษุผู้ประมาทในธรรม.

……………….

Keine Kommentare:

Kommentar veröffentlichen

กวิทัปปณนีติแปล_๓๕. ใครเล่าตายแล้วจะไม่เกิด

#ใครเล่าตายแล้วจะไม่เกิด# ๓๕. สชาโต เยน ชาเตน, ยาติ วํโส สมุนฺนตึ; ปริวตฺตินิสํสาเร, มโต โก วา น ชายเตฯ „ ความเป็นญาติกันด้วยการเกิดอันใด...