โลกนีติปาฬิแปล_๗.๑๗๕ หมวดเบ็ดเตล็ด / ฤาบุพกรรมจะเป็นใหญ่

#ฤาบุรพกรรมจะเป็นใหญ่#
๑๖๕.
หีนานํ คจฺฉเต วิตฺตํ, วีรานํ สนฺตกตฺตนํ;
วทนฺติ จ หีนา ชนา, ปุพฺพกมฺมปฺปธานกาฯ

„ทรัพย์ของคนขยันน้อย
กลายเป็นของคนขยันมากกว่า
คนกากชอบกล่าวว่า
อะไรก็สุดแล้วแต่บุญกรรม.“

(#โลกนีติ หมวดเบ็ดเตล็ด คาถาที่ ๑๖๕)

……………….

ศัพท์น่ารู้ :

#หีนานํ (ถ่อย, เลว, ชั่ว,​ ขยันน้อย) หีน+นํ
#คจฺฉเต (ไป, ถึง, บรรลุ, กลายเป็น) √คมุ+อ+เต ภูวาทิ. กัตตุ.
#วิตฺตํ (ความปลื้มใจ, สมบัติ) วิตฺต+สิ
#วีรานํ (กล้า, ขยัน, อาจหาญ) วีร+นํ
#สนฺตกตฺตนํ (ความเป็นของมีอยู่, ความเป็นสมบัติ) สนฺตกตฺตน+อํ, สนฺตก+ตฺตน ปัจจัยในภาวตัทธิต วิ. สนฺตกสฺส ภาโว สนฺตกตฺตนํ (ความเป็นแห่งสมบัติ ชื่อว่า สันตกัตตนะ).
#วทนฺติ (กล่าว, พูด,​ ปราศรัย) √วท+อ+อนฺติ ภูวาทิ. กัตตุ.
#จ (ก็, และ, ด้วย) นิบาติ
#หีนา (ถ่อย, แย่, เลว) หีน+โย
#ชนา (ชน, คน ท.) ชน+โย
#ปุพฺพกมฺมปฺปธานกา (มีกรรมในกาลก่อนเป็นประธาน, มีบุรพกรรมเป็นประธาน) ปุพฺพ (ก่อน) + กมฺม (กรรม, การกระทำ) + ปธานก (เป็นประธาน, เป็นใหญ่, เป็นหัวหัว) > ปุพฺพกมฺมปฺปธานก+โย.

หมายเหตุ: คำแปลด้านบนนั้น ผมคัดลอกจากโลกนีติไตรพากย์ ถือว่าเป็นคำแปลที่ฟังเข้าใจง่าย,
หรือหากแปลตามความเข้าใจ อาจจะแปลว่า

„พวกคนถ่อย ที่เชื่อกรรมเก่าเป็นประธาน
มักพูดว่า ทรัพย์ของคนชั้นต่ำ
ย่อมจะกลายเป็นทรัพย์ของคนชั้นสูง.“

……………….