โลกนีติปาฬิแปล_๗.๑๖๗ หมวดเบ็ดเตล็ด / ทรัพย์เท่านั้นวิเศษสุด

#ทรัพย์เท่านั้นวิเศษสุด#
๑๖๗.
นีจํ กุลํ นิปญฺญํ วา, นิรูปํ นิพลํ สมํ;
อิมํ กาลํ ฉุตฺตกาลํ, ธนเมว วิเสสกํฯ

„จะมีสกุลต่ำ หรือไร้ปัญญา
รูปไม่งาม หรือไร้อำนาจ ก็เหมือนกัน
เพราะยุคสมัยมันเสื่อมแล้ว
ทรัพย์เท่านั้น เป็นสิ่งวิเศษสุด.“

(#โลกนีติ หมวดเบ็ดเตล็ด คาถาที่ ๑๖๗, #ธัมมนีติ ๗๗)

……………….

ศัพท์น่ารู้ :

#นีจํ (ต่ำ, ต้อย, เตี้ย) นีจ+สิ
#กุล (ตระกูล, สกุล, โคตร, เง่า,​ เหล่า,​ กอ) กุล+สิ
นิปญฺญํ (ไร้ปัญญา, ขาดปัญญา) นิ+ปญฺญา > นิปญฺญ+สิ
#วา (หรือ) นิบาต
#นิรูปํ (รูปไม่งาม, ไม่สวย, ไม่หล่อ, ขี้เหร่) นิ+รูป > นิรูป+สิ
#นิพลํ (ไม่มีกำลัง, -แรง, -อำนาจ) นิ+พล > นิพล+สิ
#สมํ (เสมอกัน, เท่ากัน, สม) สม+สิ
#อิมํ (นี้) อิม+สิ
#กาลํ (กาล,​ เวลา) กาล+สิ (ธรรมดาแล้วเป็น ปุงลิงค์)
ฉุตฺตกาลํ (เวลาที่ถูกทิ้งแล้ว ?)  อาจจะเป็น ฉุฑฺฑกาลํ, หรือตัตบทเป็น ฉ+อุตฺตกาล (กาลอุดมทั้งหก) ก็ได้. ส่วนในโลกนีติไตรพากย์ เป็น ฉุตฺตกลํ ท่านแปลว่า เพราะสมัยนี้เป็นสมัยเสื่อมแล้ว.
#ธนเมว ตัดบทเป็น ธนํ+เอว (ทรัพย์นั่นเทียว, ทรัพย์เท่านั้น) ธน+สิ, เอว เป็นนิบาต
#วิเสสกํ (เป็นสิ่งที่พิเศษ) วิเสสก+สิ

……………….

ส่วนในธัมมนีติ (คาถา ๗๗)  คาถานี้ มีข้อความต่างกันพอสมควร ดังนี้

น รูปํ น จ ปญฺญาณํ, น จ กุลญฺจ สมฺภโว;
กาลวิปฺปตฺติสมฺปตฺเต, ธนเมว วิเสสกํฯ

„รูปก็คงไม่ช่วย ความงามก็ไม่ช่วย
ตระกูลก็ช่วยไม่ได้ และถิ่นที่เกิดก็ช่วยไม่ไหว
เมื่อยุคกาลวิบัติถึงพร้อมแล้ว ทรัพย์เท่านั้น
(บุญกุศลนั่นเทียว) ย่อมวิเศษสุด.“


ปกิณฺณกกณฺโฑ นิฎฺฐิโตฯ

โลกนีติหมวดว่าด้วยเรื่องเบ็ดเตล็ด จบแล้ว.

(พรุ่งนี้จะได้ว่าด้วยนิคมนคาถาหรือคาถาสุดท้ายอีกหนึ่งครั้งครับ)

……………….